Hollanda Utrecht’te gerçekleşen Vakatiebeurs Turizm Fuarı’nda, Bellis Deluxe Hotel Belek Genel Müdürü Gıyas Şahin ile sezonun nasıl geçtiği, önümüzdeki sezonda bizleri neler beklediği ve Belek destinasyonunun durumu hakkında konuştuk.
Şahin, GM Turizm ve Yönetim Dergisi’nin sorularını yanıtladı:
Sevgili Gıyas Bey, 2024 sezonun başındayız. Senenin de ilk turizm fuarı için Hollanda’dayız. Gözlemlerinizi ve öngörülerinizi bizimle paylaşırsanız çok seviniriz.
2024 Hollanda Fuarı, gördüğüm kadarıyla geçen yıllarla eş değer gibi gözüküyor. Çok fazla bir yoğunluk gözlemlemedim ama acentalarla yapılan görüşmelerde, söyleşilerde otelci arkadaşlarla da sohbetlerimizde, genelde tur operatörleri ayaklarında artışlar olduğu ama globalde geçen yılın biraz altında olduğu, İspanya’nın Yunanistan’ın artıda olduğu söylemleri var. Tabii bunlar net değil. Özellikle bölgesel bazda baktığında Türkiye satışlarında daha çok Side, Manavgat ve Kundu bölgeleri revaçta gözüküyor. Satışlara iyi yorumlar var. Yüksek rakamları ve yüzde 100 artışı olan oteller var. Avrupa Pazarı kuvvetli olan tesislerde daha gözle görülür ve söylemlere de yansımış durumlar var.
Sizin sektörde kaçıncı sezonunuz oldu?
Şu anda toplamda 40 yılı devirdik.
40 yılda bir sürü kriz gördük. Sizde bir sürü inişler çıkışlar gördünüz. Önümüzdeki zamanla ilgili bu dönemin nasıl bir seyri olacak? İnişte miyiz, çıkışta mıyız?
2024 için umutsuzluğa kapılmayalım bir kere. 2023’ten daha kötü olmaz. Kötü demeyelim, 2023’de güzel bir yıldır 2022 zaten süper bir yıldı. Bu şekilde devam eder diye düşünüyorum. Yani bir daralma, küçülme Türkiye açısından beklemiyorum. Antalya açısından da artıyla kapatırız diye düşünüyorum.
Belek üzerinden değerlendirirseniz Belek destinasyonundaki durum nedir?
Yani Belek destinasyonu Türkiye’nin bir numaralı bölgesi olarak kabul ediliyor. Golf sahalarıyla, futbol sahalarıyla, toplantı alanlarıyla ve büyük yeşil doğal alanlarıyla. En güzel tesislerin yer aldığı, dünyada tanınırlığı, bilinirliği yüksek bir bölgeye. Tabii Türkiye’nin de göz bebeği. Fiyatsal olarak da en yüksek fiyatların satıldığı bölge olarak kabul edebiliyoruz Belek bölgesini. Geçen yıllarla kıyasladığımızda Belek’in ortalama doluluklarında çok büyük bir sıkıntı yok. Yani yüzde 63 seviyesinde gözüküyor. Yıllık otellerin toplamının dolulukları değişiyor, 60 oluyor, 68 oluyor. Bu çerçevede yine devam edecek gibi gözüküyor. Tabii fiyat konusu çok önemli. Ruslar geçen yıl sadece Türkiye’ye uçuyorlardı. Bu sene artık enflasyon devreye girdiği için biraz bu konuda darbe yedik gibi gözüküyor. Bunda da ilk etkilenen bölge Belek bölgesi oluyor. Seneye biraz daha oturacağını düşünüyorum. Yine eski stiline dönecek gibi. Rusya, Avrupa aşağı yukarı eşit sayılarda seyrediyor. BDT ülkelerinde diğer ülkelerde artışlar var.
Peki Belek destinasyonun Türkiye’deki diğer destinasyonlarla rekabetindeki boyut sizce ne? Ekonomik koşullar çerçevesinde Belek’ten müşteri alan destinasyon var mı?
Geçen yılla karşılaştıracak olursak kayan misafirler var. Özellikle Rus misafirler diğer destinasyonlar açılınca Avrupa’ya da gidemiyorlardı. Şimdi Avrupa’ya da vize alabiliyorlar çok rahatlıkla.
Bunda etken olan ne? Fiyat etkisi var mı?
Hem fiyat hem Rus’un bize gelen VIP dediğimiz segmentinde kayma var. Dubai’nin Tayland, Küba, Mısır bu bölgelerde etkiliyor satışları. O tarafa kayma var. Şu anda sezon o bölgelere kaymış durumda.
Fiyat artışı nasıl olacak Belek bölgesinde?
Geçen sene çok fiyat artışı yapan tesis oldu. Tutturan da oldu tutturamayan da oldu. Tesislerin çoğunluğu indirim yapmak zorunda kaldı. Çok yüksek zam yapınca, satamayınca çok da yüksek indirim yapmak zorunda kalındı. Öyle olacağına makul seviyelerle yükselterek gitmeyi daha mantıklı buluyorum ben. Bu sene için yüzde 10’un üzerine çıkmamak gibi düşünüyorum. Tabi burada etken olarak maliyetlerin çok yükselmesi çok önemli. Bizim elimizde olan konuların dışında bütün girdi ürünlerimizde çok ciddi artışlar var. İthal ürünlerde özel tüketim vergileri de çok yüksek. Bu yüzden maliyetlerimiz yüzde 40, yüzde 50 artarken ve 100 bazında söylüyorum. Bunlardan maalesef satış fiyatlarımızla o tüm artışı yakalayamıyoruz diyebilirim. Yani yüzde 10 yüzde 20 artış maliyeti karşılamıyor. Yani karlılıklarımızı koruyabilirsek geçmiş yıllardaki oranları yakalarsak başarılı diye kabul etmek lazım.
Peki bir öneriniz olsa; gerek tecrübeniz gerekse Belek bölgesinde yıllardır bulunmanız sebebiyle ne olurdu bu?
Temiz yol, doğru bir yol. Turizm Bakanlığı’nın yaptığı TGA’nın yaptığı tanıtımlar bütün dünyada ses getiriyor. Yani ciddi boyutta online satışlarda ciddi artışlar olduğunu görüyoruz. Hem bizim yaptığımız hem de Türkiye’nin, TGA’nın yaptığı Turizm Bakanlığı’nın yaptığı çalışmaların da etkisi hissedilmeye başladı. Giderek de artacak gibi gözüküyor. Tabii burada en önemli konu personel konusu. Personelimizle ilgili de kalifiye elemanlarımızı tutmakta zorlanıyoruz. Kalifiye elemanı kaybetmemek için çok uğraşlar veriyoruz. İşte nedir? Benim kendi tesisim adına yeni ilave bir lojman çalışmam var. Eğitimlerle ilgili çalışmalarımız var. Mümkün olduğu kadar kaliteyi, standardı korumak için. Elemansız olmuyor, kalifiye elemana değer vermemiz lazım. Vermeye çalışıyoruz bu durumda. Tavsiyemde bütün arkadaşlarım bu konuda da hassasiyetli olarak personellerin eğilimlerine, onların ihtiyaçlarına göre planlama yapmalarını öneriyorum.
Antalya Turizm Fuarı’nda başından beri katılımcılarından birisiniz ve destekleriniz hem kurma olarak hem şahıs olarak daim oldu. Antalya Turizm Fuarı’yla ilgili yorumlarınızı alabilir miyiz?
Hakikaten sizi tebrik ediyorum. Antalya’ya kazandırdığınız bir fark. Giderekte büyüyor. Takip ediyoruz, katılıyoruz. Biz gelecek yıllarda biraz daha büyütmek istiyoruz standımızı. Bizim gibi düşünen arkadaşlar da vardır. Katılımcı olarak tur operatörlerinin, seyahat acentalarının ayağına kadar gidiyoruz. Çeşitli organizsonlar yapıyoruz. Workshoplar, prezentasyonlar, kahvaltılar, özel organizasyonlar, dünya kadar da para harcıyoruz. Antalya’ya acentacı arkadaşlarımızı getirip hem acentaların Antalya’yı görmelerini sağlamak, tarihi yerlerini ören, yerlerini, müzelerini otelleri yaşatmak, onlar içinde bir değişiklik ve nereye sattıklarını bilmeleri açısından misafirlerini daha iyi yönlendirmeler açısından bir kaza sağladığını düşünüyorum artı yönde olduğunu düşünüyorum bunun. Giderek büyüyecek, büyüteceksiniz, inanıyorum. Gelen acenta sayısını ne kadar arttırırsanız Antalya o kadar karlı olacak bu işten.
Teşekkür ederim.
