Şebnem İmece
İspanyol turizm danışmanlık ve analiz şirketi Mabrian’ın küresel çaplı araştırması; uçuş fiyatlarının son 24 ayda ortalama yüzde 31,2 oranında artmış olduğunu gösterdi.
Pandemi sonrası kısıtlamaların devam ettiği 1 Temmuz 2021’den 1 Haziran 2023’e kadar olan uçuşların ortalama aylık fiyatlarını dikkate alındığı çalışmada, 157 ülkede uluslararası varış noktalarına gelen doğrudan uçuşlar, vergiler ve ücretler dahil olmak üzere yalnızca tek yön biletleri incelendi.
Araştırmaya göre Türkiye 23 Haziran itibariyle; Güney Avrupa ve Akdeniz ülkeleri içinde seyahat edilmesi en pahalı ülkeler sıralamasında; Portekiz, İspanya ve Yunanistan’ın ardından üçüncü sıraya yerleşti. Onu İtalya izledi.
Analizi yapılan 2 yıllık dönemde; geleneksel havayolları uçuş fiyatlarının yüzde 40 arttığı, düşük maliyetli havayollarının fiyatlarında ise sadece yüzde 6 artış olduğu görüldü.
Ancak, 2023 (Ocak-Haziran) fiyatları söz konusu olduğunda tablo farklı. Genel olarak, düşük maliyetli havayolları 2022’de uyguladıkları fiyatları uygulamaya devam ederken, geleneksel havayolları aynı dönem için fiyatlarını düşürdü.
Uçuş fiyatları neden arttı?
Uçuş fiyatlarındaki artış kısmen enflasyona bağlanıyor, ancak ana faktör farklı zamanlarda petrol fiyatlarında yaşanan önemli artışlar. Birçok şirket, özellikle konvansiyonel olanlar, pandemi nedeniyle operasyonlarını ayarlamak zorunda kaldı ve bu da artan maliyetlere katkıda bulundu.
2023’ün yazında pahalı ve ucuz destinasyonlar
23 Haziran itibariyle uçak seyahati için ortalama olarak en pahalı 5 destinasyon; Katar, Mali, Ürdün, Panama ve Sudan oldu. Uçak seyahatinin en ucuz olduğu 5 destinasyon ise Bolivya, Slovakya, Malezya, Nepal ve Kolombiya olarak belirlendi.
Ortalama fiyatlarda en büyük artışın yaşandığı bölgeler
Geçtiğimiz 2 yılda; Kuzey Avrupa, Güney Avrupa ve Akdeniz ile Asya ortalama fiyatların en çok arttığı bölgeler oldu. Diğer bölgelere göre daha az belirgin bir artış göstermekle birlikte, Dünya Futbol Kupası’nın Katar’daki fiyatlara etkisi sebebiyle Orta Doğu da en büyük artış yaşanan bölgelerden biri oldu.
2023’te Avrupa’da hava yolculuğu için en pahalı ülkeler
Kuzey Avrupa’da, analiz edilen ülkelerin hiçbiri 2021 seviyelerine geri dönmedi. Şu anda seyahat etmenin en pahalı olduğu ülke Hollanda ve onu İngiltere takip ediyor. İngiltere, 2021’e kıyasla 2023’te fiyatlarını en çok artıran ülke oldu. Almanya ve Fransa 2022’de yüksek fiyat zirveleri yaşadı ve Norveç bu iki yıl boyunca en istikrarlı kalan ülke oldu.
Güney Avrupa ve Akdeniz ülkelerinin hepsi kendi paylarına fiyatlarını artırdı. Portekiz bu bölgede şu anda seyahat etmenin en pahalı olduğu ülke, onu İspanya, Yunanistan, Türkiye ve İtalya takip ediyor.
Kilit pazarlarda güçlü artışlar
GE Consulting’den Gavin Eccles gibi uzmanlara göre, “Kuzey Avrupa’ya odaklandığımızda, Birleşik Krallık ve Almanya gibi kilit pazarlarda, 23 Ocak – 22 Haziran dönemindeki uçuş fiyatları ilk birkaç ayda güçlü artışlar gösterdi, çünkü bu pazarlardan seyahatler kış boyunca ve yaz başında gelişmeye devam etti ve havayolları güçlü getiriler elde etmeye devam edebildi. Yaz zirvesine yaklaşırken, 2023 fiyatları 2022 yazında görülen yüksek fiyatlarla aynı seviyeye gelerek, bu kilit pazarlardaki güçlü direnci ve bu pazarların havayollarının stratejik yaklaşımı için taşıdığı önemi vurguladı.”
Diğer bölgelerin analizi
Güney Amerika’da, Arjantin bu iki yılda en yüksek fiyatlara sahip olan ülke olmakla birlikte, 2023’te fiyatların 2021’e eşitleneceği belirtildi. Bu bölgede Kolombiya daha düzenli kalırken; Peru, Şili ve Brezilya 2022’de 2021’den daha yüksek fiyatlara sahipti ve 2023’te düşüş olmasına rağmen hala 2021’den daha yüksek kaldıkları belirlendi.
Pasifik bölgesi söz konusu olduğunda, Avustralya’nın her zaman daha fazla uçuş alan diğer ülkelerden (Tayland, Endonezya, Vietnam ve Malezya) daha fazla öne çıktığı ve 2022 sonunda yüksek fiyatların zirvesine ulaştığı, diğer ülkelerde ise yükselişin bu kadar keskin olmadığı görüldü.
Asya’da fiyatlar 2021’den bu yana gelişiyor. Bu bölgenin en çok ziyaret edilen ülkelerinden hiçbiri (Güney Kore, Tayvan, Çin, Japonya ve Hindistan) fiyatları pandemi sonrasının ilk aylarındaki seviyeye getiremedi.
Koltuklarının yaklaşık yüzde 70’i düşük maliyetli havayollarının elinde olan, ulusal pazardaki koltukların yüzde 80’inden fazlasına sahip olan Hindistan; uçuş fiyatlarının çok sabit kalması ve havayollarının önemli fiyat artışları yapamaması nedeniyle dikkat çekiyor.
GE Consulting Havacılık ve Turizm Danışmanı Gavin Eccles’a bunu; “Bu durum Hindistan havacılığı üzerinde büyük bir baskı yaratıyor. Bu pazardaki havayolu şirketlerini kârlı olmaya zorluyor. Öte yandan Çin, piyasa koşulları yeniden seyahate izin verdikçe ve talep önemli ölçüde arttıkça, havayolu şirketleri getirilerini önemli ölçüde artırabilecekleri için nihayet fiyatları yükseltebilecek bir konumda” sözleri ile açıklıyor.
Orta Doğu, özellikle Katar örneğinde olduğu gibi, 2022’nin sonunda Dünya Kupası’na denk gelen önemli zirvelerle yukarı yönlü fiyat gelişimi açısından öne çıkıyor. Suudi Arabistan ise 2022’nin başında çok yüksek bir zirve yaptı ve o zamandan bu yana fiyatlar aşağı doğru istikrar kazandı, ancak 2021 fiyatlarına ulaşamadı.
Afrika’da, uçuş sayısına göre analiz edilen başlıca ülkeler Kenya, Mısır, Fas, Tunus ve Güney Afrika olup, Kenya ve Mısır’da önemli artışlar, Güney Afrika’da ise uçuş fiyatlarında hafif bir düşüş gözleniyor.
