Turizm sektörü için önemli bir rol oynayan nitelikli insan gücü son zamanlarda profesyoneller tarafından ele alınan bir gelişim adımı oldu. Nitelikli insan gücünü başarının anahtarı olarak değerlendiren, BUBFA (Balıkesir Üniversitesi Burhaniye Uygulamalı Bilimler Fakültesi) Dekanı Prof. Dr. Mehmet Oğuzhan İlban, konuyla ilgili önemli noktalara değindi. M. Oğuzhan İlban, şu ifadeleri kullandı;
Turizm sektörü dünyada önemli ölçüde istihdam sağlayan, emek yoğun bir sektördür ve otomasyon sistemlerinin adapte edilmesinin daha zor olduğu sektörlerden birisidir. Örneğin bir misafirin otele giriş ve ayrılış sürecini ele alalım. Misafirler otele giriş yaptıklarında otel personeli tarafından karşılanmakta, giriş işlemleri resepsiyon tarafından gerçekleştirilmekte, kaldıkları odaların temizliği kat görevlileri tarafından yapılmakta yeme-içme hizmetleri ise aşçı ve servis personelleri tarafından verilmekte ve konaklama süresince tüm hizmetleri otel personeli tarafından karşılanmaktadır. Bu yüzden sektörde yer alan bir işletmenin başarılı olmasında iyi bir fiziki altyapıya ya da donanıma sahip olması yeterli değildir. Aynı zamanda etkili bir insan gücüne sahip olması da gereklidir. Unutmayalım ki turizm sektörünün emek yoğun bir yapıda olması ve otomasyona geçişin sınırlı olması, sektörde emek gücüne olan ihtiyacı hiçbir zaman azaltmayacaktır.
Gelelim sektörün en önemli sorunlarından birine; “Nitelikli İnsan Gücü”. İşte tam bu noktada etkin bir insan kaynakları yönetimine ihtiyaç duyulmaktadır. Peki turizm sektörünün hangi zorlukları İKY’nin işlerini daha karmaşık ve zor hale getirmektedir? Şimdi bu zorluklara kısaca değinelim. Öncelikle turizm eğitimi almış bireylerden çok alaylı bireylerin sektörde istihdam edilmesi en önemli sorunlardan biridir. Sektörü bilen ve gerekli nitelikleri taşıyan bireylerle çalışılması işletme başarısı açısından büyük bir öneme sahiptir. Turizm sektörü maalesef mevsimsellik özelliği taşımakta ve turizm faaliyetleri belirli dönemlere de yoğun bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Sektörün bu özelliği nedeniyle sezonluk personel ihtiyacını ortaya çıkarmakta, ayrıca bu durum personel devir hızının yüksek olmasına da neden olmaktadır. Tüm bu faktörler maalesef sektörün sürekli personel ihtiyacı duymasına neden olmaktadır. İşte ortaya çıkan bu personel ihtiyacının doğru ve hızlı bir şekilde giderilmesi de ancak etkin bir İKY ile mümkün olacaktır. Peki etkin bir İKY böyle bir durumda ne yapmalıdır? Öncelikle işe alım ve personel temini süreçleri titizlikle planlanmalı. Bu sürecin ilk aşaması da iş tanımlarının doğru bir şekilde yapılması ve işi yapacak personelin sahip olması gereken niteliklerin doğru şekilde belirlenmesi hayati önem taşımaktadır. Bu doğrultuda İKY personel havuzu oluşturmalı ve havuzda yer alan personellerin büyük çoğunluğunun turizm eğitimi almış, yapılan iş tanımlarına uygun, sektörü tanıyan ve gerekli yetkinliklere sahip bireylerden olması gereklidir. Burada önemli bir soru kaşımıza çıkmakta; Sektörde sadece eğitimli bireyler mi istihdam edilecek? Tabi ki alaylı bireylerde istihdam edilecek, ancak misafir ile bire bir iletişim halinde olan pozisyonlarda eğitimli bir bireyin yer alması müşteri memnuniyeti oluşturmada daha etkin bir rol oynayacaktır.
Personel havuzunu oluşturduk sizce yeterli olacak mı? Cevap; “Tabi ki Hayır”. Çünkü sektörün en önemli sorunlardan birisi maalesef liyakattır. Bu nedenle sadece personel havuzunun oluşturulması yeterli olmayacak, bu nokta da doğru personelin doğru göreve seçilmesi gerekecektir. İşte etkin bir İKY işin tanımını doğru bir şekilde yapmalı ve doğru personeli işe almalıdır.
Bu saydıklarımız sektörde nitelikli personel temini için yeterli mi? Cevap; Hayır. İşe alınan personelin eğitimi de karşımıza önemli bir konu olarak çıkmaktadır. Burada İKY iyi bir eğitim programı hazırlamalı. Peki bu programı hazırlarken nelere dikkat etmeli; yapılan iş tanımlarına göre işin gereklerine ve işe alınan personelin niteliklerine. Bu sayede verilen eğitim amacına ulaşabilecektir. Aksi takdirde istenilen sonuca ulaşılamayacak ve bu durum işletmeye yüklü bir maliyet çıkaracaktır. Yanlış kararlar alarak (doğru personelin seçilmemesi, eğitim sürecinin yanlış planlanması vb.) işletmeyi zarara uğratmamak, personel temini sürecini eksiksiz şekilde planlamak, işe alım sonrası personelin ihtiyacı olan doğru eğitimi almasını sağlamak etkin bir İKY’nin en temel görevidir.
Sadece etkin bir İKY yönetimi ile sektörün ihtiyacı olan “Nitelikli İnsan Gücü” sorunu çözülecek mi? Aslında cevap basit ve net; Hayır. Etkin bir İKY yönetiminin gerçekleştirilmesi için turizm eğitimi alan öğrencilerin de kendilerini geliştirmeleri gerekmektedir. Bu doğrultuda öğrencilere şunları önerebilirim;
Aldıkları eğitim ile kendilerini sürekli geliştirmelidirler ve aynı zamanda networklerini genişletmelidirler. Bu sayede sektörde daha faydalı bireyler olarak çalışma imkanı bulacaklardır.
Turizm sektörünün olmazsa olmazı olan yabancı dil öğrenmeleri gerekmektedir. Bir yabancı dil bilmek yeterli olmamakta, birden fazla yabancı dil öğrenmelidirler.
Eğitim aldıkları dönemlerde sektörde çalışarak sektörü tanımalıdırlar. Bununla birlikte imkanlar doğrultusunda yurtdışına çıkıp farklı kültürleri tanımaları önemlidir. Çünkü kültür farklılıklarından dolayı müşteri memnuniyetinde sıkıntılar yaşanabilmektedir.
Sosyal medyayı çok iyi anlamalı sanal pazarda kendilerini geliştirmeleri gerekmektedir. Bu özellikler onları rakiplerinin önüne geçirecektir.
Unutmamalıyız ki turizm sektöründe başarının temel anahtarı; ‘Nitelikli İnsan Gücüdür’
