Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Süleyman Soylu ile Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal’ın açıkladığı “Turizm Sektörü İstihdam Destek Paketi’ndeki ‘personelin 9 ay süreyle çalıştırılması’ şartını gerçekçi bulmadı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Süleyman Soylu ile Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal’ın açıkladığı “Turizm Sektörü İstihdam Destek Paketi’ni genelde olumlu bulan turizmciler, 3 aylık destekten faydalanabilmek için personelin 9 ay süreyle çalıştırılması şartını, sezonun en fazla 7-8 ay sürdüğü gerekçesiyle gerçekçi bulmadı.
Antalya Kundu’da WOW Topkapı Palace, WOW Kremlin Palace, IC Green Palace, Venezia Palace ve Trendy otellerin üyesi olduğu Kundu Turizm Yatırımcıları Birliği’nin (KUYAB) Genel Müdürü Muzaffer Eken, bölgenin genelde Rus turist ağırlıklı çalıştığını, uçak krizinin ardından yaşanan kaybın ciddi boyutta olduğunu dile getirdi. Sıkıntının ocak ayıyla birlikte gün yüzüne çıktığını aktaran Eken, “Ocakta bölgemize gelen Rus turist sayısı 307. Geçen yıl aynı dönemde 2 bin 187 Rus misafirimiz vardı” dedi.
9 ay şartı gerçekçi değil
Kundu’daki tesislerde yaklaşık çalışan sayısının yaz döneminde 4 bin olduğunu aktaran Eken, kış döneminde ise kapanan tesisler nedeniyle 1200 civarına düştüğünü söyledi. Eken, bu kapsamda açıklanan “Turizm Sektörü İstihdam Destek Paketi’nde 3 aylık devlet desteği için sahip olunması gereken şartlar noktasında sıkıntılar olduğunu söyledi. 3 aylık destekten faydalanabilmek için personelin 9 ay süreyle çalıştırılması şartı bulunduğunu aktaran Eken, şunları söyledi: “Antalya’da sezon Nisan’da başlıyor Kasım’da kapanıyor. Dolayısıyla 7- 8 ay gibi ortalama çalışma süresi var. Geri kalan dönemde personel çalışmaları askıya alınıyor. Paket Muğla ve Antalya bölgesi için açıklandı, ancak Muğla’da turizm mayıs ayıyla başlar ekim ayıyla biter. Fethiye, Marmaris, Muğla civarında kışın hiçbir tesis açık değil. Ortalama çalışma sürelerine baktığımızda kaç kişinin faydalanacağı konusunda sıkıntı var.”
Haziran kayıp ay
Bu açıdan sektörde sıkıntıların devam ettiğini belirten Eken, “Şu an kayıp yüzde 60 civarında. Yaz için rezervasyonlarımız yok. Haziran ayında Avrupa Futbol Şampiyonası’ndan dolayı da çok umutlu değiliz. Bütün çabamız sezonu yüzde 35 civarında kayıpla kapatmak” dedi.
Soru işareti bu sezonluk kayboldu
Antalya’nın Alanya ve Lara bölgesinde 7 oteli bünyesinde barındıran Delphin zincirinin yönetim kurulu üyesi ve Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Başkan Yardımcısı Tolga Cömertoğlu, istihdam destek paketinin 31 Mayıs tarihi itibariyle yürürlüğe girmesini beklediklerini söyledi. Ancak pakete ilişkin daimi bir süre olmadığını, ne kadar geçerli olacağının belirlenmediğini aktaran Cömertoğlu, “Bu sadece kriz yılında değil, ölü sezonda, misafirimizin olmadığı sezonda beraber yola çıktığımız, kader ortağımız işçilerimizin, emek arkadaşlarımızın kışın neler yapacağıyla ilgili kafamızdaki büyük soruyu sadece bu sezonluk geçirdik” diye konuştu.
Paket büyüklerin işine yarar
Paketin büyük otel gruplarına faydalı olacağını aktaran Cömertoğlu, “Delphin grupta yüksek sezonda 5 bine yakın personel çalışırken kış sezonunda 2 bin 500’lere kadar düşer. Dolayısıyla yazla kış arasında yüzde 50’lere varan personel farkı oluşmakta. Çalışanlarımız da sezonluk işçi gibi görünüp kışın işsiz kalmakta. Büyük otellere faydası olacak ancak otellerini 9 ay açık tutmayan, tutamayan arkadaşlar var. 9 ay iş sunamadığı için 3 aylık askıda sürenin devlet tarafından karşılanmasından yararlanabileceklerini düşünmüyorum. Daha fazlasına ihtiyacımız var mı? Kesinlikle. Ama en azından turizmin var olduğunu kabul etmiş olmaları, bu ülkeye 31 milyar dolar bıraktığını ve bunun yüzde 84’ünün Türkiye’de kaldığını kabul etmiş olmaları hepsinden daha önemli” dedi.
Yaz ayları için Rus pazarı yok
Antalya’yla birlikte İstanbul, Bodrum ve Berlin’de 11 otele sahip Titanic Otelleri Finans Koordinatörü Melik Yetim, grubun 2016 yılı bütçesini yüzde 10’luk artış öngörüsüyle hazırladıklarını, ancak yaşanan olayların ardından yaptıkları bütçeyi revize etmek durumunda kaldıklarını söyledi. Şu aşamada yüzde 20’lik kayıpla yola devam ettiklerini dile getiren Yetim, mayıs sonuna kadar bir sıkıntı yaşamamakla birlikte yaz aylarında rezervasyonlarda ciddi düşüş olduğunu sözlerine ekledi. Rezervasyonlarda Rus pazarının tamamen kaybolduğunu, Avrupa pazarında kaybın yüzde 45 civarında olduğunu aktaran Yetim, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bu kriz ortamında önlemler almaya çalışmasını ise kendi başına anlamlı olduğunu kaydetti.
İşsizlik dolaylı olarak 700 bin kişiye ulaşır
Bakanlığın son açıkladığı istihdam destek paketi kapsamında, işbaşı eğitimlerde grubun Antalya otellerinde 40 kişi istihdam edeceğini belirten Yetim, ancak 3 aylık devlet desteği için 9 aylık istihdam şartının paketin uygulanabilirliğini güçleştirdiğini söyledi. Yetim, “Sezon ortalamasında mevsimlik işçi dediğimiz çalışanların ortalaması 7- 8 ayla sınırlı” dedi. Sektörde şu an 450 bin kişinin çalıştığını belirten Yetim, gelen turist sayısında yaşanacak yüzde 35- 40’lık kaybın sektörde işgücü piyasasına da aynı oranda yansıyacağını söyledi. 140 bin civarında personel kaybı yaşanabileceğine dikkat çeken Yetim, bununla birlikte turizmi destekleyen diğer sektör ve işletmelerde domino taşı etkisi yaşanacağını belirterek, kriz ortamında 700 bin kişilik işgücü kaybı yaşanabileceği uyarısında bulundu.
‘Çok olumlu, yerinde buluyoruz’
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, zorlu turizm sezonu öncesi yapılan açıklamaların olumlu ve yararlı olacağını belirtti. Osman Ayık, “Destek paketinde istihdama dönük teşvikler bizim en çok üzerinde durduğumuz ve beklediğimiz konulardan biriydi. O nedenle bu düzenlemeyi çok olumlu, yerinde buluyoruz. Sektörün sürekliliği, devamlılığı ve mevsimselliği ile beraber istihdamdaki katkıları açısından da bunun yerinde bir karar olduğunu düşünüyoruz ama henüz yasallaşmadı” dedi.
İzmir ve diğer bölgeleri de kapsamalı
Önümüzdeki günlerde konunun detaylarına daha da vakıf olacaklarını anlatan TÜROFED Başkanı Ayık, “Şu anda sadece Muğla ve Antalya illerimizi kapsıyor ama özellikle başta İzmir olmak üzere Kuşadası gibi diğer bölgelerin de mutlaka bu kapsam içine alınması yararlı olacak diye düşünüyoruz. Burada yabancı işçilerin çalışma müsaadeleriyle ilgili getirilmiş kolaylıkların da çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Oradaki birtakım maliyetlerin düşürülmesini yerinde buluyoruz” diye konuştu.
‘Sektöre nefes aldıracak’
Nitelikli personel yetiştirilmesi ve korunmasıyla ilgili atılacak her adımın yerinde ve olumlu olacağına işaret eden Osman Ayık, “Sektörün böyle zor bir süreçten geçtiği dönem içinde bunların yerinde ve olumlu kararlar olduğunu düşünüyorum. Bir an önce yürürlüğe girmesi, sektörümüze bir nebze nefes aldıracaktır” dedi.
Alanya Turistik İşletmeciler Derneği (ALTİD) Başkanı ve TÜROFED Yönetim Kurulu Üyesi Burhan Sili de açıklanan paketin kendilerini mutlu ettiğini aktardı. İstihdam destek paketinin son derece önemli bir konu olduğuna işaret eden Burhan Sili, şöyle dedi: “Bu da yine turizmcilerin talep ettiği bir konuydu. Çünkü ister istemez sektörde azalan kapasiteden dolayı elemanların yeniden işe alımı noktasında bir durağanlık söz konusuydu. Tüm paketler ele alındığında özellikle istihdam destek paketi turizmci için büyük önem taşıyor. Askıda olan personelin işbaşı eğitimi anlamında değerlendirilmesi, denkleştirme olgusunun harekete geçirilmesi, hem de yabancılara çalışma izninin ve işverene olan paylarının düşürülmesi noktasında yapılan çalışma, sektörü ciddi oranda rahatlatacaktır.”
