Turizm, sıkıntılı bir sezon geçiriyor. TÜRSAB, AKTOB, TÜROFED, TÜROB, ETİK gibi sektörün bütün örgütleri düşüş bekliyor. En iyimser tahmine göre “geçen yılki düzeyde kalacağı” yönünde. Beklentiler gerçekleşirse 2010’dan sonraki artış trendi bozulacak. Türkiye’nin turizm geliri 2010’a göre 2011’de %12.7, 2012’de %3.2, 2013’te 11.4, 2014’te ise %6.2 artmıştı. Bu yıl ocak ayına da iyi başladı. Gelirde %6 artış oldu. Ancak izleyen aylarda düşüş yaşandı. Ocak-mayıs döneminde turist sayı %1.2 geriledi. Gelirde ise %1.3 artış gözüküyor. Bunun nedeni, turist başına harcamanın 828 dolardan 911 dolara çıkması. Geceleme sayısında ise ortalama 9.9’dan 7.8’e gerileme var.
Son bir yıldır kur artışı nedeniyle Türkiye yabancılar için ucuzladı. Turizm pazarı olarak cazibesi arttı. Bu beklentiyle onlarca yeni otel yatırımı başladı. Ancak Türkiye’nin de bulunduğu bölgedeki siyasi gelişmeler; Rusya’ya ambargo, Yunanistan’da kriz; Irak, Suriye, Mısır, Libya gibi Türkiye’nin turizmi açısından önemli ülkelerdeki iç savaş ve çatışmalar kur artışından beklenen olumlu gelişmeyi engelledi.
Sektör konuyu hükümete yansıttı. Rusya pazarı için uçak başına 6 bin dolarlık destek gibi teşvik unsurları devreye konuldu ancak bunlar yeterli olmadı. Sektör temsilcileri, 2015’i turizm açısından kayıp bir yıl olarak görmeye başladı. Hiçbir sektör örgütü artış beklemiyor. Önlemler alınmazsa kötü gidişatın gelecek yılları da etkileyeceğini öngörüyorlar.
İlk beş ayda neler oldu?
Bu yılın ilk 5 ayında yabancı ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1.2 azaldı. Gelen 10 milyon 771 bin 645 yabancı ziyaretçinin yüzde 3.29’u “günübirlikçiler”… En büyük pazarlardan biri olan Rusya’dan gelen turist sayısı yüzde 28.3 düştü. İngiltere, Hollanda, Fransa, Yunanistan, Ukrayna, İtalya, Belçika, Avusturya, Danimarka, İsviçre, Polonya, Kazakistan, İsrail ve Romanya gibi önde gelen pazarlarda da gerileme var. Turist sayısındaki azalmanın yanı sıra ortalama geceleme sayısı da düşüşte. Yabancıların ortalama geceleme sayısı 2014 ilk çeyrekte 9.9 iken 2015 ilk çeyrekte 7.8’e geriledi. Turist sayısındaki gerileme, bir ölçüde Alman ve İranlı turist sayısındaki artışla telafi edilse de sektör bu yılı, geçen yıla göre daha az turistle kapatacak gibi görünüyor.
Sektör örgütleri ne diyor?
TÜRSAB Genel Sekreteri Çetin Gürcün:
Rusya pazarı için fiyat fedakarlığı yapılıyor
Rusya’daki kaybın yılsonunda 1 milyonu bulacağını belirten Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Genel Sekreteri Çetin Gürcün, “Bu yıl çok enteresan. Olağanüstü durum olmaz ve Suriye’ye savaş ilan edilmezse, bu yılı belki çok küçük yüzde 1’lik düşüşle belki de geçen yıl seviyesinde kapatırız” dedi. İlk 5 ayda Almanya pazarında yaşanan yüzde 12’lik artışın tur operatörlerini bu pazara yönelttiğini kaydeden Gürcün, “Bu, yakıt ve tanıtım desteği olursa olumlu etki yapabilir. Alternatif pazarlarda Kapadokya öne çıkıyor. Güney Amerika, Brezilya gibi yerlerden turistler geliyor. Tur operatörleri Rus pazarı için fi yat fedakarlığı yapıyor. Temmuz ayı tur fi yatlarının ruble bazında yüzde 70 artması gerekirken geçen yıl seviyesinde” dedi.
TUROB Başkanı Timur Bayındır:
670 Satılık otel ilanı var, kongre turizmi durdu
Bu yıl gelir kaybı olacağını söyleyen Turistik Otel İşletmecileri ve Yatırımcıları Birliği (TUROB) Başkanı Timur Bayındır, “Yüzde 2’lik düşüş yaşanacak. Biz 11 ay önce kayıplar yaşanacak dedik ancak önlemler alınmadı. Bunun telafi si zor. Asıl facia, durum böyle devam ederse önümüzdeki yıllarda yaşanabilir. Bu yıl turizm tanıtımları konusunda da zayıf bir yıl oldu. Acil eylem planı hazırlanması gerekir. İstanbul’da bile kongre turizmi durdu. Turistlerin önceliği huzurlu yerler ancak güneyimizdeki komşularımızda yaşananlar ve Suriye savaşı söylentiler açısından şu anda Türkiye böyle bir konumda değil. Oteller zor durumda. Sadece sahibinden.com’da 670 tane satılık otel var” diye konuştu.
AKTOB Başkanı Yusuf Hacısüleyman:
Sahil bölgelerindeki kayıp yüzde 9’u bulur
Yıl sonunda Antalya’ya gelen ziyaretçide yüzde 8 civarı düşüş beklediklerini kaydeden Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Başkanı Yusuf Hacısüleyman, otelcilerin yaptığı indirimler nedeniyle gelirde daha fazla düşüş olacağını söyledi. Türkiye genelinde ise yüzde 1’lik düşüş beklediğini belirten Hacısüleyman, “Sahillerin kaybı yüzde 9 seviyesine kadar çıkacak. Sadece belli pazarlarda oluşan krizlerden kaynaklı sorunlar değil, altyapı, çevre gibi önemli sorunlar var. Sürdürülebilir turizmin için ciddi yapılanmalar gerekiyor. Her şey dahil sistemi gözden geçirilmeli. Türkiye’nin ciddi bir imaj sorunu var, ülkede olumlu yapılan işler bile yurtdışında olumsuz propaganda malzemesi olarak kullanılıyor. Ciddi tanıtım kampanyalarına ihtiyaç var” dedi.
TÜROFED Başkanı Osman Ayık:
Sektör için uzun vadeli önlemler alınması gerekiyor
Sektörün bu yılı yüzde 1 – 2’lik düşüşle kapatacağını, turizm gelirinin çarpan katkısı da dikkate alındığında toplam kaybın yaklaşık 5 milyar dolar olacağını belirten Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, “Turizm uzun yıllardır artış trendi gösteriyordu. Nerdeyse her yıl çift haneli büyüyordu. Bu sene ibre tersine döndü. 2015’i kayıp yılı olarak değerlendirmek yerine uyarı olarak almalıyız” dedi. Kongre turizmi gibi alternatif yolların zaten hep denendiğine dikkat çeken Ayık, “Bugün yaşanan durum farklı. Uzun vadede aşılacak bir durum. Kayıplar başka şekilde telafi edilemez. Düşük fi yat önlemi yeterli değil. Fiyat gerilemesi, geceleme sürelerindeki kısalmalar gelirde kayıplara yol açacak. Uzun vadeli önlemler alınmadığı takdirde bu kötü gidiş gelecek 2 yılı da etkileyecek. Önümüzde yıllarda düşüşler daha fazla olacak” diye konuştu.
ETİK Başkanı Mehmet İşler:
Geceleme sayısındaki düşüş dikkat çekici
Yıl sonunda turist sayısından yüzde 3-4 seviyesinde düşüş beklediklerini belirten Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler, gelirde yüzde 8 düşüş olacağını kaydetti. Gelirdeki düşüşün turist sayısındaki düşüşten ziyade geceleme sayısındaki düşüşten kaynaklandığını açıklayan İşler, ortalama gecelemenin 9 günden 7,5 güne düştüğünü ifade etti. İşler, “2015’i kaybettik. Bir şeyler yapılmazsa 2016’yı da kaybedebiliriz en kötüsü de bu” dedi. Rusya’daki desteğin Avrupa pazarlarına da verilmesi gerektiğini belirten İşler, Avrupa için ciddi tanıtımlara ihtiyaç olduğunun altını çizdi.
TTİD Başkanı Orhan Çebi:
Yaz için beklenen turistler eylül – ekim dönemine sarkar
Trakya Turizm İşletmecileri Derneği (TTİD) Başkanı Orhan Çebi, düşen fi yatların yerli turist için de cazip olduğunu, kayıpların yerli turistle telafi edilebileceğini, bu nedenle yılı geçen yıl seviyesinde kapatacaklarını kaydetti. Bayram satışlarının geçen sene ile aynı seviye olduğunu söyleyen Çebi, “Ancak bayramdan sonra satışların hızlanacağını öngörüyoruz. Bu yıl yaz ayı geç geldi aslına bakılırsa havalar pek düzgün gitmedi. Bu yüzden yaz tatilinin eylül-ekim aylarına da sarkacağını düşünüyoruz” dedi.
GTD Başkanı Bulut Bağcı:
Bu yıl kayıp, artık gelecek yıla bakalım
Temmuz ayının da 2 yıldır ramazana denk gelmesi sebebi ile durgun geçtiğini belirten Genç Turizmciler Derneği Başkanı Bulut Bağcı, “Ağustosta iyileşme bekliyoruz. Ancak düşüş olacak. Artık bu yıl konuşmak yerine önümüzdeki yıla bakalım. Geçen yıl da bunu yaşadık. Bu yılın kayıplarını bırakıp önümüzdeki yıla odaklanalım ve kazanalım” diye konuştu.
