Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal’a sunulan raporda, Rusya krizi sonrasında turizm ve tarım sektörü büyük darbe gören Antalya’daki kaybın 10-11 milyar dolar bulmasının beklendiği kaydedildi. Buna karşı EXPO 2016’nın büyük bir tanıtım atağına dönüştürülebileceği, Madonna, Jennifer Lopez, Justin Bieber gibi isimlerin vereceği konserlerle hedef pazarların ilgisinin canlandırılabileceği belirtildi. Bununla birlikte, İngiltere’den de Türkiye turizmi için iyimser bir haber geldi. İngiliz Times gazetesi, yabancıların Türkiye ilgisinin yakın zamanda yeniden artacağına işaret etti ve Google aramalarında Türkiye tatili araştıranların arttığını belirtti.
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO), Türkiye ile Rusya arasında devam eden kriz nedeniyle ’Rusya Yaptırımlarının Antalya Ekonomisine Etkileri ve Alınması Gereken Önlemler’ başlıklı rapor hazırladı. Rapor, ATSO Başkanı Davut Çetin tarafından Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal’a sunuldu. Raporda, Rusya’nın, Antalya turizminin üçte birinden fazlasını ve tarım ihracatının üçte ikisini temsil eden ana pazar olduğu, 2015 yılında Rusya’dan gelen turist sayısında yüzde 18 düşüş olmasının, Antalya’da doğrudan gelir dışında, fiyat indirimleriyle de kayıp yarattığına dikkat çekildi.
ANTALYA İÇİN KAYGI VERİCİ
2016 yılında çok daha büyük bir kayıp ortaya çıkmasının Antalya için kaygı verici bir durum olduğuna işaret edilen raporda, tarım sektöründe ise Rusya’ya yapılan ihracatın önemli boyutta olması nedeniyle, etki derecesinin tahmin edilenin üzerinde olacağı kaydedildi. Rusya’nın aldığı kararların, bu ülkede faaliyet gösteren Antalya şirketlerini ve Antalya’da çalışan Rus sermayeli şirketleri de etkileyebileceği belirtilen raporda, “Antalya’da yabancılara satılan 60 bin konut veya gayrimenkulün dörtte birinin Ruslar tarafından alınmış olması nedeniyle kısıtlamalar, konut sektörünü de etkileyebilecektir. Antalya’da yalnızca bir veya iki sektörün değil, sanayi, ticaret, hizmet sektörlerine kadar bütün Antalya ekonomisinin etkilenmesi söz konusu” denildi.
ANTALYA KRİZİ
Rusya krizinin, Antalya krizine dönüşmemesi için de önleyici ve destekleyici politikaların ivedilikle uygulamaya alınması istenen raporda, krizin tarım sektöründeki etkisi de anlatıldı. Rusya’ya gerçekleştirilen örtüaltı sebze ve domates ihracatının ana kaynağının Antalya olduğu belirtilen raporda, “Rusya’da yerli üretimin ithalata alternatif oluşturması söz konusu değildir. Rus tedarikçiler Türkiye’ye alternatif olarak, Fas, Mısır, İsrail ve Çin’den tedarik sağlayabileceklerini ileri sürmektedirler. Ancak bu tedarik zincirinin oluşması zaman alacak ve fiyat artışları Rusya için de zorluk yaratacaktır” denildi.
TARIMDA 2 MİLYAR DOLAR KAYIP ENDİŞESİ
Rusya’ya ihracatta alternatif pazar yaratılamaması durumunda Antalya tarımının en az 350 milyon dolar doğrudan gelir kaybı yaşayacağı kaydedildi. İhracat gelir kaybı dışında, iç pazarda fiyatların gerilemesinin asıl büyük sorun olduğu aktarılan raporda, “İhracatta bu düzeyde gerileme ürüne bağlı olarak fiyatlarda yüzde 25- 50 arasında düşüş yaratabilecektir. Kilogram başına 0.25 TL fiyat düşüşü, sebze ve meyve üretim gelirinde 1.2 milyar TL kayıp anlamına gelmektedir. Bitkisel üretim değerinin 8.5 milyar civarında olduğu dikkate alınırsa, toplamda 2 milyar TL üzerinde bir kayıp, Antalya tarımı için ağır bir sorunu ifade edecektir” denildi.
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Rusya’ya yapılan ihracatın son dönemdeki bedellerinin de tahsil edilememesinden dolayı zincirleme bir finansman sorunu oluştuğu dile getirilen raporda, Rusya’nın gümrük kapılarında bekletilen, geri döndürülen ve bu nedenle ürünleri çürüyen veya yok pahasına satılan ihracatçı firmaların zararının ürün değeri üzerinden karşılanması ve bunun için acil yasal düzenleme talep edildi. İhracatçı firmalara ve tüccarlara kredi kolaylığı sağlanması da istenilen raporda, “Tüccarın ve üreticinin alacak tahsilatına destek olunmalı, köprü krediler açılmalı ve kredi borçları ertelenmelidir. İhracatçı firmalara ve ihraç ürünleri üreticilerine verilen ihracat destekleri ciddi ölçüde artırılmalıdır” denildi.
ANTALYA İÇİN 4 SENARYO
Rusya’nın yaptırım kararlarının turizm sektörüne etkileri de ele alınan raporda, sektörün dayanma gücünün azaldığı belirtildi. Dört senaryo sunularak, 2016 yılında, Antalya turizminin ülke turizmindeki yeri nedeniyle, Türkiye ekonomisini etkileyecek boyutta olabileceği ifade edildi.
Antalya turizmi için öngörülen dört senaryo ise şöyle;
“1- Büyük kriz senaryosu: Rusya pazarının tümüyle kaybedilmesi ve Avrupa pazarında gerilemenin devam etmesi. Turist sayısında 3- 3.5 milyon kayba fiyat indirimi de eklenirse, Antalya’nın gelir kaybı diğer sektörleri de etkileyecek biçimde 4.5- 5 milyar dolar düzeyine çıkabilir. Büyük kriz senaryosu Türkiye’nin gelir kaybının 8-9 milyar dolara çıkması anlamına gelir.
2- Orta ölçekli kriz senaryosu: Yalnızca Rusya pazarında büyük kayıp olması. Sosyal, kültürel, ekonomik bağlar nedeniyle bu senaryonun gerçekçi olmayacağını kabul edebilir ve yüzde 90 kayıp bekleyebiliriz. Bu senaryoya göre Antalya’nın gelir kaybı 3 milyar dolar düzeyine ulaşabilir.
3- İyimser senaryo-küçük kriz: Rusya pazarında yüzde 50 kayıp ve alternatif pazarlarda büyüme. Bu senaryoya göre Antalya’nın gelir kaybı 1 milyar dolar düzeyinde kalabilir.
4- Krizin ortadan kalkması: Rusya ile siyasi krizin sona ermesi, yaptırımların kaldırılması, terör ve Suriye sorununun sona ermesi, Avrupa pazarında yükselme, henüz gerçekçi görünmeyen, ancak düşük olasılıklı bir senaryodur.”
MADONNA, JENNİFER LOPEZ VE JUSTİN BİEBER KONSER VERSİN
ATSO Başkanı Davut Çetin’in, Kültür ve Turizm Bakanı Ünal’a sunduğu raporda, turizm sektörü açısından önerilere de yer verildi. 10 maddelik öneriler arasında, EXPO’nun büyük bir tanıtım atağına dönüştürülebileceği, Antalya’da Madonna, Jennifer Lopez, Justin Bieber gibi isimlerle konserler verip, hedef pazarların ilgisinin canlandırılabileceği kaydedildi. Öneriler ise şöyle sıralandı;
1) Turizmde durumun ciddiyeti dikkate alınarak kriz yönetimi masası kurulmalı. Hedef pazarlar, tanıtım, halkla ilişkiler, hedef kitle kampanyaları, destekleme önlemleri için acil eylem planı geliştirilmeli ve hızla uygulamaya geçilmelidir.
2) Tanıtım ve PR çalışmalarına 500 milyon dolarlık bütçe ayrılmalı. Türkiye’nin küresel PR kampanyası, dış ve iç politikayla ilgili her konuda, bir imaj yenileme çalışması olarak yürütülmelidir.
3) BDT ülkeleri için getirilen uçak desteği, koltuk desteğine dönüşmeli, yani gelen turiste göre destek verilmeli.
4) Aktif pazarlama ve PR atılımıyla potansiyel pazarlara yoğunlaşmalı ve Paskalya tatili gibi dönemlere veya aileler gibi hedef kitlelere dönük kampanyalar yapılmalıdır. Sağlık turizmi, kongre turizmine özel teşvik verilmesi, THY ve SunExpress’in direkt seferleri de özel olarak desteklenmeli.
5) Yeni pazarlarda charter seferleri için havaalanı vergileri de gözden geçirilmelidir.
6) EXPO’yu büyük bir tanıtım atağına dönüştürmeliyiz. Antalya’da Madonna gibi, Jennifer Lopez, Justin Bieber gibi isimlerle konserler verip, hedef pazar ilgisini canlandırmamız mümkündür.
7) Alkollü içki turizmin olmazsa olmazıdır. Yüksek vergiler ve içki fiyatları turizmi caydırıcı etki yapmaktadır.
8) İstanbul’daki Fashion Week gibi büyük bir alışveriş festivali 2016’da Antalya’da da yapılmalıdır. Bu proje Antalya Tanıtım A.Ş. tarafından hazırlanmış durumdadır.
9) Alternatif pazar arayışında Çin ve Hindistan gibi yükselen büyük pazarların ihmal edilmemesi gerekir.
10) Turizmde kış aylarında SGK prim desteği artık uygulamaya geçirilmelidir.
Mehmet ÇINAR/ ANTALYA – DHA
