İlayda ÖZEL,“Akıllı Turizm Kapsamında ‘Akıllı Yönetici’ Kavramı” başlıklı yazısında teknolojide yaşanan gelişmelerin insan etkileşimindeki farklı boyutlarını ve turizme etkisini kaleme aldı.
Günümüzde sürekli olarak yeni bir kavramın eklendiği teknoloji alanında yaşayan gelişmeler, turizm ve insan etkileşiminde farklı bir boyut yaratmaktadır. Endüstri 4.0 çağında yaşanan bu gelişmeler, dijital kültürde büyük gelişim ve değişimler sonucunda Z kuşağı olarak adlandırılan internet kuşağını ortaya çıkarmıştır. Bu gelişim, geçmişten bugüne tüm kuşaklara yönelik ortaya çıkan yönetim modellerinin, turizmin sürdürülebilirliği açısından değişim göstermesini zorunlu kılmaktadır.
Teknoloji-turizm bağlamında turizmin kazandığı akıllı turizm kavramı bu değişimi karşılamaktadır. Akıllı turizm kavramı; verimliliği ve deneyimi zenginleştirmenin sürdürülebilirliğini fiziki altyapıyla, sosyal bağlantılar üzerinden müşteriden elde edilen verileri nesnelerin interneti, bulut bilişim, yapay zekâ gibi bilgi iletişim teknolojileri gibi gelişmiş teknolojilerin kullanımıyla birlikte bir araya getirilmesini sağlayan turizmdir. Akıllı turizm teknolojileri; bulut hizmetleri, nesnelerin interneti, mobil iletişim teknolojileri ve yapay zekâlarla çevrimiçi turizm uygulamalarının tüm biçimlerini ve çevrimiçi seyahat acenteleri, kamuya açık internet sayfaları, sosyal medya, şirket internet sayfaları, kişisel bloglar ve akıllı telefon uygulamaları gibi bilgi kaynaklarını içermektedir. Bu değişim, akıllı turizm kapsamında bulunan uygulamalara en fazla ihtiyaç duyan z kuşağı tarafından tercih edilmesi sebebiyle akıllı turizm uygulamalarının işletmelerde sağlanması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır.
AKILLI TURİZM TEKNOLOJİLERİ;
Endüstri 4.0’ın bir sonucu olarak akıllı turizm teknolojileri; akıllı robotlar, simülasyon, siber fiziksel sistemler, siber güvenlik, artırılmış gerçeklik gibi uygulamalar turizm tesislerinde kullanılabilir teknolojilerdir. Özellikle konaklama işletmelerinde akıllı turizm teknolojilerinin kullanılması işletmelere birçok fayda sağlayacaktır. Konaklama işletmelerinde oda-içi teknolojilerinin, değişen kuşakla ortaya çıkan farklı müşteri tiplerinin talebini karşılar düzeyde olması işletmenin tercih edilmesinde etkili olacaktır. Oda-içi teknolojilere önem veren işletmeler, ekstra gelir elde etmenin yanı sıra misafirlerin memnuniyetini de artırabileceklerdir. Dolayısıyla, oda-içi teknolojileri misafirlerin otel seçiminde etkili olacaktır. Konaklama işletmelerinin bu teknolojilere yatırım yapması ve misafirlerin hizmetine sunması, işletmelere hem rekabet avantajı sağlayacak hem de ekstra gelir oluşturacaktır. Oda-içi teknolojilerin bir diğer faydası, işletmeye sağlayacağı enerji verimliliğidir. Misafir odadan çıktığı anda, hareket sensörlerinin oda içinde hareket algılamaması, misafir odada bulunmadığı zamanlarda klimanın kapalı moda geçmesi ve misafirin odanın balkon kapısını açması durumunda sensörler kapının açıldığını algılayarak bu bilgiyi kontrol paneline iletmesi sonucunda oda içindeki elektrik akışı kesilerek elektrik enerjisinden tasarruf sağlanacaktır. Bu sayede uzun vadede enerji verimliliğinin yanında maliyette düşürecektir.
AKILLI TURİZMDE YAPAY ZEKA;
Akıllı turizm teknolojilerinin önemli bir bileşeni olarak görülen yapay zekâ teknolojisi ve yapay zekâyla güçlendirilmiş olan robotların konaklama işletmelerinde kullanımı, işletmeler açısından birçok faydayı beraberinde getirmektedir. En büyük faydalarından biri finansal faydalardır. Akıllı robotların konaklama işletmelerinde kullanılmasının çalışan maliyetlerini düşürmesinin yanı sıra hedef kitleye hitap eden yönü sayesinde satışları artırıcı etkisi de olacaktır. Ayrıca, çalışanların zamandan tasarruf etmeleri yönünden işletmelerde yapay zekâlı robotların kullanılması işletmeye fayda sağlayacaktır. Robotlar, birden fazla karmaşık işi bir arada yapabilme yeteneğine sahip olduklarından dolayı oda servisinde görevli yiyecek-içecek departmanı çalışanının aldığı siparişleri odalarına teslim etme aşamasında robotlar yardımcı olacaktır. Böylece, işletme çalışanı daha fazla misafire hizmet edecek ve robotların kullanılması sonucunda hem çalışanın zamandan tasarruf etmesi sağlanacak hem de işletmenin gelirleri artacaktır. Yapay zekâlı robotik teknolojilerin finansal faydalarının yanı sıra finansal olmayan faydaları da vardır. Hizmet sunumu yapan yapay zekâlı robotlar, misafirlerle iletişim kurarak ve etkileşime geçerek daha çekici ve etkileyici hizmet sunumu gerçekleştirerek; misafirlerin farklı bir deneyim yaşamalarını sağlarlar ve algılanan hizmet kalitesini artırırlar. Bununla birlikte, yapay zekâlı robotlar ve hizmet otomasyonları farklı dillerde iletişim kurarak misafirin memnuniyetini artıracaktır.
Ayrıca, bu teknolojileri kullanan konaklama işletmelerinin yenilikçi ve yüksek teknolojili işletmeler olarak imaj oluşturması, ağızdan ağıza tanıtımın yapılmasını da sağlayacaktır. Bunlara ek olarak, yapay zekâlı robotlar, hizmet sunumuna programlandıklarından sunum sırasındaki hataları en az seviyeye indirerek ve misafirlere doğru bilgiler sağlayarak misafirlerin memnuniyetini ve işletmenin imajını artırıcı etkiye sahip olacaklardır. Özellikle konaklama işletmelerinde mobil teknolojilerin kullanılması, performans yönetimi açısından misafirlere sunulan hizmeti de etkilemekte ve misafirlerin memnuniyetinin sağlanmasıyla birlikte daha fazla gelir elde edilmesine imkân sağlayacaktır. Buna en iyi örnek, günümüzde mobil teknolojileri benimseyen konaklama işletmelerinin, daha fazla doluluk oranı ve gelir elde etmeleridir. Sonuç olarak, akıllı turizm kapsamında kullanılan tüm mobil teknolojileri, otel yöneticilerinin mevcut ve potansiyel misafirler ile bağlantıda kalmalarını sağlamakta ve bunun sonucunda tüm hizmet sunum sürecinin hızlanması mobil teknolojilerin önemli bir rekabet avantajı olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, bulut bilişim teknolojilerini kullanan işletmeler öncelikle rekabet avantajı elde edeceklerdir. Bu teknolojileri kullanan işletmeler; donanım ve yazılım maliyetlerini azaltarak sisteme uzaktan erişim kolaylığı elde etmekte, sistemi esnek bir şekilde kendilerine göre tasarlayabilmektedir. Bulut bilişimin konaklama işletmelerinde kullanılması işletmeye düşük maliyet, iyileştirilmiş misafir deneyimi ve uzaktan çalışma fırsatı sağlayacaktır. Aynı zamanda işletmeler; riskleri en aza indirirken, iş sürekliliği ve verimliliğini en üst düzeye çıkaracaktır.
AKILLI TURİZMDE NESNELERİN İNTERNETİ, RFID;
Nesnelerin interneti kapsamında radyo frekansı ile tanıma teknolojisinin kullanılmasıyla etkili ve verimli envanter yönetimi gerçekleştirilebilir. Bu envanter yönetimi işletmelerin gelirini artırarak emniyet stoku miktarını, ihtiyaç duyulan depolama alanını, envanter kontrolü için gerekli çalışan sayısını ve fireleri azaltacak, daha doğru hizmet ve faturalandırma, kat hizmetlerinde daha hızlı envanter kontrolüyle odaya erken check-in yapılmasını ve yüksek kaliteli ürünlerin kullanılmasını sağlayacak, ürünlerin mevcudiyetinin sağlanması ve personel üniformalarının kaliteli olmasıyla birlikte işletmenin imajını geliştirip bavulların kaybını da önleyebilecektir. RFID teknolojisinin işletmelere bir diğer faydası çalışan verimliliğini artırmasıdır.
Misafir odasında bulunan minibarlarda yer alan sensörler aracılığıyla minibardan alınan içeceğin yiyecek-içecek departmanına iletilmesi sonucunda içecek konulması gereken odalar sistem üzerinden rahatlıkla takip edilebilmektedir. Takibin bu şekilde gerçekleştirilebilmesi, minibar kontrolü için görevli olan çalışanın tüm gününü minibar kontrolüyle geçirmesini önlemekte, sadece yiyecek veya içecek konulması gereken odalara gidilmesiyle çalışanların iş yükü azaltılarak verimlilikleri artırılmaktadır. Ayrıca, bu kontroller için görevlendirilebilecek olan çok sayıda çalışan başka bölümlerde değerlendirilerek konaklama işletmesinin personel maliyetleri de düşürülmektedir. Bir diğer yandan RFID teknolojileri, çalışanların misafirlere kendi isimleriyle hitap etmelerine imkân sağlamaktadır. Otelin barına yaklaşan bir misafirin ismi, bar arkasında bulunan RFID okuyucu tarafından RFID özellikli oda anahtarının okunmasıyla ekran üzerinde görülebilmektedir. Bu şekilde, gelen misafire ismiyle hitap edilmesi, misafir memnuniyeti ile hizmet kalitesini artırmakta ve sunulan hizmet kişiselleştirilerek misafirin o işletmeyi tekrar ziyaret etme niyeti içinde olmasını sağlayacaktır.
AKILLI TURİZMDE AKILLI YÖNETİCİ KAVRAMI;
Küreselleşmenin etkisi olan Z kuşağının ortaya çıkması, turizmde kullanılacak akıllı uygulamaları da beraberinde getirmiştir. Bu kavram ve uygulamalar, doğrudan ve dolaylı şekilde sektöre fayda sağladığı gibi zararda vermektedir. Fakat, küreselleşmenin getirdiği tüm kavram ve uygulamalar, turizm sektörüne zarardan çok fayda sağlamalı ve hataları en aza indirilmelidir. Dolayısıyla ortaya çıkan kavramların, turizm tesislerinde en uygun yönetim modeliyle kullanılması, turizme fayda sağlayacaktır. Tüm bu uygulamaların yönetimi, turizm sektöründeki yönetim alanlarının akıllı turizme dahil olmasıyla gerçekleşecektir. Bu gereklilik ise ‘Akıllı Yönetici’ kavramını ortaya çıkaracaktır. Akıllı yönetici, akıllı turizmin turizm sektöründe yarattığı tüm getiri ve götürüleri göz önünde bulundurarak yönetimini sağladığı tesise en uygun olacak yönetim modelini uygulayan yönetici tipi olmalıdır. Aynı zamanda akıllı yönetici; akıllı turizmin tesise olacak etkileri, müşterilerin akıllı turizmden beklentileri ve akıllı turizm kavramının personel ile uyumu üçgeninde oluşturduğu yönetim modelini, tesis veya destinasyonda kullanarak işletmeye fayda sağlamalıdır. Akıllı yöneticinin, akıllı turizm kapsamında bulunan uygulamaları işletmesinde yönetimini sağlaması sonucunda elde edeceği faydalar yöneticinin yönettiği markaya güvenini artıracaktır. Yöneticinin markaya olan güveni örgüt kültüründe içselleşerek örgüt çalışanlarının da markaya olan güvenlerini artıracak ve güven odaklı çalışmasını sağlayacaktır.
Dolayısıyla bir turizm yöneticisinin yönetimini üstlendiği markaya güven odaklı yaklaşımı, bu markanın imajını, kalitesini ve küresel pazardaki yerini en üst düzeye çıkaracaktır. Aynı zamanda akıllı turizm kapsamında yönetimi yapılacak olan tesisin; bu kavram dahilinde tesisin gerekli ihtiyaçları, yönetimini yaptığı tesisi tanıyan akıllı yönetici tarafından eksiksiz bir şekilde tamamlanmalıdır. Bu ihtiyaçların belirlenmesinde, müşteri ve personel talebi önemli rol oynayacaktır. Bu sebeple, müşteri talebinin yanında örgüt çalışanlarının da talebini değerlendirerek bu taleplere arz sağlanması hem müşteri hem de personel memnuniyetini artıracaktır. Personel talebinin değerlendirilmesi sonucunda personele sağlanacak arz, personel-müşteri arasında kurulacak arz-talep ilişkisini de doğrudan olumlu bir şekilde etkileyecektir. Aynı zamanda, akıllı yönetici işletmenin müşteri talebini ve çalışan kapasitesini göz önünde bulundurarak kullanılacak ekipman ve uygulamaları tesise sağlamalıdır. Akıllı yöneticinin akıllı turizm kapsamında ortaya çıkan uygulama ve yönetimleri tesiste uygulanması sonucunda tesis, potansiyel müşterinin yanı sıra iç müşteri olarak adlandırılan personel talebini ve memnuniyetini artırarak yönetilen markanın güçlenmesini sağlayacak ve tesis küresel pazar içinde yerini alacaktır.
Sonuç olarak, akıllı turizm uygulamaları, işletmelerde kısa vadede yüksek maliyet yaratsa da uzun vadede düşük maliyet ve kar artırıcı özellik gösterecektir. Özellikle büyük sermaye yapısına sahip olan konaklama işletmelerinin, misafir yoğunlukları sebebiyle yüksek iş hacmine sahip olmaları ve yoğun rekabet ortamında bulunmaları akıllı turizm teknolojilerine yer vermelerinin gerekli olduğu göstermektedir. Bu gerekliliği fark eden akıllı yönetici, işletmede bulunan orta ve üst kademe yöneticilerin bu teknolojilerden faydalanmalarını sağlamalıdır. Küreselleşmenin yanında değişen kuşakla beraber, bu teknolojilerin akıllı yöneticiler tarafından konaklama işletmelerinde kullanılmaması ise işletmelerin ulusal ve uluslararası rakiplerinden teknolojik anlamda geride kalmaları ve yakın gelecekte kendi işletmelerinin misafirler tarafından tercih edilmemesi sonucunu doğuracaktır. Bu nedenle, akıllı turizm ile beraber turizm yöneticiliğinin de akıllı kavramını kazanmasıyla ortaya çıkan akıllı yöneticinin, konaklama işletmelerine teknolojik anlamda yatırım yapmaları ve uluslararası alanda faaliyet gösteren konaklama işletmelerinde kullanılan son teknolojilere yer vermelerinin bilincinde olmaları gerekmektedir.
KAYNAKÇA
Boes, K., Buhalis, D. ve Inversini, A. (2016). Smart tourism destinations : ecosystems for tourism destination competitiveness. International Journal of Tourism Cities.
1 yorum
İlayda Hanım, Akıllı turizm’in en çok “Z” kuşağının yenilikçi etkisiyle ortaya çıktığını çok güzel bir şekilde bizlere ayrıntılı bir şekilde sunmuş ve daha nice bilgi ile güzel bir makale ele almış, elinize sağlık.