DİYARBAKIR’ın Çınar ilçesinde, UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’ndeki Roma İmparatorluğu’nun doğuda son garnizonu olan ve Mithras Kutsal Alanı’na sahip 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi’nin kalıcı listeye girmesi için hazırlık yapılıyor. Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, “Şu ana kadar Türkiye’de 19 yer UNESCO Dünya Mirası asıl listesinde, bizim hedefimiz 20 ya da 21’inci yerin Zerzavan Kalesi ve Mithras Kutsal Alanı olması. Böylece Diyarbakır’dan 4 yer birden UNESCO’da olacak. Diyarbakır Surları, Hevsel Bahçeleri, Zerzevan Kalesi ve Mitras Kutsal Alanı. Dünyada aynı şehirden 4 yerin birden UNESCO’da olması Türkiye’de ilk olacak, dünyada da sayılı şehirlerden birisi olacak” dedi.
Çınar ilçesi yakınlarındaki UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Zerzevan Kalesi’nde Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinesinde başlatılan kazılar, 9 yıldır devam ediyor. Mithras Kutsal Alanı’na sahip, Roma İmparatorluğu’nun doğudaki son askeri garnizonu olan tarihi kale, toplam 60 bin metrekare üzerinde yer alıyor. 12- 15 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, yer altı ibadethanesi, sığınaklar, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcı bulunan tarihi kalenin 1800 yıllık girişi de yapılan kazılarda gün yüzüne çıkarıldı.
Zerzevan Kalesi ve Mithras Kutsal Alanı 2020’de UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’ne girmişti. Asıl liste için Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından çalışma yürütülürken, yıl sonunda UNESCO’ya dosya sunulacak. Ayrıca Zerzevan Kalesi’nde daha fazla ziyaretçi ağırlanması için kalenin girişinde ziyaretçi karşılama merkezi yapılmaya başlandı. Büyükşehir Belediyesi ve GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından sağlanan ödenekle ihalesine başlanan alanın kasım ayında tamamlanması hedefleniyor.
‘DİYARBAKIR’IN TANITIMI AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİ’
Kazı ve restorasyon Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, Zerzevan Kalesi ile Mithras Kutsal Alanı’nın UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde birlikte olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Asıl listeye alınması için çalışmalara başladık. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Karacadağ Kalkınma Ajansı’nın iş birliğiyle biz asıl liste için alan yönetim planı ve UNESCO dosyası hazırlıyoruz. Bu yılın sonunda dosyamızı UNESCO’ya sunacağız. Şu ana kadar Türkiye’de 19 yer UNESCO Dünya Mirası asıl listesinde, bizim hedefimiz 20 ya da 21’inci yerin Zerzavan Kalesi ve Mitras Kutsal Alanı olması. Böylece Diyarbakır’dan 4 yer birden UNESCO’da olacak. Diyarbakır Surları, Hevsel Bahçeleri, Zerzevan Kalesi ve Mithras Kutsal Alanı. Dünyada aynı şehirden 4 yerin birden UNESCO’da olması Türkiye’de ilk olacak, dünyada da sayılı şehirlerden birisi olacak. UNESCO Dünya Mirası olduğu zaman Zerzevan Kalesi ve Mithras Kutsal Alanı özellikle bölgenin ve Diyarbakır’ın tanıtımı açısından oldukça önemli. Bu asıl listede yer almak bilinirlik ve görünürlük açısından bütün Dünya’daki ülkelerde önemli. Bizim hedefimiz 2024 ya da en geç 2025 yılında asıl listede bulunmak ve bu yılın sonuna kadar başvuru dosyamızı bitirmiş olmak.”
‘YILDA 1 MİLYON KİŞİ ZERZEVAN KALESİ’NE GELECEK’
Zerzevan Kalesi’nde ziyaretçi sayısında pandemi öncesi 450 bine ulaşıldığını ifade eden Doç. Dr. Coşkun, “Pandeminin pik yaptığı dönemde ise 300 bine yakın ziyaretçi geldi. Geçen yıl 350 bin rakamını geçtik. Hummalı bir çalışma var. Zerzevan Kalesi’nde hem ziyaretçi merkezi hem de çevre düzenlemesi çalışmaları yapılıyor. Ağustos ayında ziyaretçi merkezinin bitmesi hedefleniyor. Tabii bu yıl aslında 400 bin rakamını geçeceğiz belki ama ziyaretçi merkezi tamamlandığı an yılda en az 1 milyon ziyaretçi bekleniyor. Bu da bölge ekonomisi açısından ve tanınırlık ile bilinirlik açısından oldukça önemli olacaktır. Bu aslında yakalanabilir hedef. Bu hedef için de şu an alanda ve çevresinde çalışmalarımızı devam ettiriyoruz” dedi.
Gaziantepli Sabiha Kılıç, Zerzevan Kalesi’nin ismini duyduğunu, burayı görmeye geldiğini ve çok beğendiğini söyledi.
