İşte Salgın Hastalık Koronavirüs’te İşveren Yükümlülükleri

İşte Salgın Hastalık Koronavirüs’te İşveren Yükümlülükleri

Koronavirüs (Covid-19) ile ilgili işverenlerde bir tedirginlik söz konusu olduğu ortada.

Salgın hastalıkta, bir yandan yasal mevzuatın yüklediği sorumlulukları diğer yandan işletmenin geleceğini düşünmek durumundalar. İşverenlerin yükümlülükleri neler? İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Dr. Sadettin ORHAN İşverenlerin kafasındaki soruları yanıtlamaya çalıştı.

İşveren olarak bugün itibariyle almamız gereken ilave tedbirler var mı, varsa bunlar nelerdir?

İşverenlerin “sağlık gözetimi” kapsamında almaları gereken önlemler, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile bu kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmeliklerde belirlenmiştir. Buna göre söz konusu mevzuat kapsamında rutin sağlık gözetimi süreci (işe giriş sağlık raporları, periyodik kontroller, koruyucu ekipmanlar, iş hijyeni vb.) sürdürülecektir. Bu kapsamda işyeri ve çalışan hijyeninin azami ölçüde sağlanması için işyeri hekiminin tavsiyeleri doğrultusunda gerekli önemler alınmalıdır. Ancak faaliyet gösterilen sektörün risk durumuna göre (özel okul, hastane, hava yolu şirketi, gösteri-sanat merkezleri vb.), işyeri iş sağlığı ve güvenliği kurulu toplanmalıdır.. Ve alınması gereken ilave tedbirleri karara bağlaması, bunların çalışanlara duyurulması ve takibi yapılmalıdır.

İşveren koronavirüs sebebiyle ücretsiz izin vermek zorunda mıdır?

Belirli bir bölgede veya ülke genelinde karantina ilan edilmediği ve sokağa çıkma yasağı uygulanmadığı sürece, işverenin ücretsiz izin verme zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak isteyen işveren çalışanların da onayı ile ücretsiz izin uygulaması start verebilir. Ücretsiz izin uygulamasının süresiyle ilgili bir kısıtlama yoktur.

İşveren, çalışanlarına yurtdışı yasağı koyabilir mi?

İşveren, çalışanları için yurt içi veya yurt dışı seyahat yasağı veya kısıtlaması getiremez. Seyahat özgürlüğü anayasal bir haktır, sadece mahkeme kararı veya olağanüstü hallerde idare tarafından kısıtlama uygulanabilir.

​Evden/uzaktan çalışmaya geçilebilir mi?

4857 sayılı İş Kanunu 14. maddesi, işçinin evden/uzaktan çalışmasına imkan vermektedir. Ancak normalde işyerinde çalışan bir işçinin evden/uzaktan çalışmaya geçmesi, iş sözleşmesinde esaslı değişiklik anlamı da taşır. Dolayısıyla bu değişikliğin işçi ve işverenin ortak kararı ile alınmalıdır. İşveren tarafından sözleşmenin tek taraflı olarak evden/uzaktan çalışmaya çevrilmesi halinde, işçi altı gün içerisinde bu değişikliği kabul etmediğini belirtebilir. Değişiklik işçiyi bağlamayacaktır. Aynı süre içerisinde işçi herhangi bir itirazda bulunmaz ise evden/uzaktan çalışma sözleşmesi sağlanmış  olacaktır. Her koşulda evden/uzaktan çalışma sözleşmesinin yazılı yapılması şarttır. İşveren, yönetim hakkı kapsamında -işçilerin kabulü şartıyla- evden/uzaktan çalışma sözleşmesi yapacağı departman ve işçileri belirleyebilir. Evden/uzaktan çalışma sözleşmesine belirli bir süre sınırı oluşturulabilir. Süre sonunda normal çalışma durumuna dönüş sağlanabilir.

İşçi seyahatten imtina edebilir mi?

İşi gereği şehirlerarası veya uluslararası seyahat etmesi gereken işçi, gideceği bölge veya ülke için bir karantina uygulaması yok ise, seyahatten imtina edemez. Yahut bu görev, işçi için haklı fesih sebebi sayılmaz. Ancak işverenin, sağlık gözetimi sorumluluğu gereği, salgın hastalığın yoğun yaşandığı bölgelere seyahatleri, işyeri hekimi veya varsa işyeri sağlık ve güvenlik kurulunun görüşü doğrultusunda sınırlandırılabilir.

İşyerinde Covid-19 vakası tespit edilirse ne yapılmalıdır?

Çalışanlarından birisinde Covid-19 vakası tespit edilen işveren, hasta personel için gerekli karantina tedbirlerinin alınması için İl Sağlık Müdürlüğü halk sağlığı birimini derhal bilgi verilmelidir. Ayrıca ilgili resmi görevliler tarafından işyerinde alınması önerilen tedbirleri (işyerinin tamamen karantinaya alınması, dezenfekte edilmesi vb.) derhal hayata alınmalıdır. Bunun yanında işyeri hekimi ve varsa işyeri sağlık ve güvenlik kurulu tarafından diğer çalışanlara gerekli bilgilendirme sağlanmalıdır. Covid-19 vakası 5510 sayılı Kanun açısından iş kazası veya meslek hastalığı sayılmamaktadır. Bu nedenle hastalığa yakalanan işçi için SGK’ya iş kazası ve meslek hastalığı bildiriminin yapılmasına gerek yoktur. Her ne kadar geçtiğimiz yıllarda bir H1N1 vakası Yargıtay 21. dairesi tarafından iş kazası sayılmışsa da bu konuda Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı bulunmadığından, 21. daire kararının işverenler için bağlayıcılığı yoktur.
Öte yandan işyerinde herhangi bir çalışanda ortaya çıkan Covid-19 vakasını ilgili halk sağlığı birimlerine bildirmeyen ve diğer çalışanları da bu konuda bilgilendirmeyen işveren, 5510 sayılı Kanunun 21. ve 76. maddeleri ile 6331 sayılı Kanunun 15. maddeleri gereği sorumlu tutulabilecektir. Türk Ceza Kanunu kapsamında yapılacak işlemler saklıdır.