Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı Çetin Osman Budak, turizm açısından büyük önem taşıyan Temmuz-Ağustos aylarında da kayıpların artarak sürdüğüne dikkat çekerek, Türkiye’nin yüzünü demokrasiye dönmemesi ve Olağanüstü Hal’in kalkmaması durumunda 2017 yılında turizm ile ekonomide çok daha büyük kayıpların yaşanacağını iddia etti. Budak, Türkiye’nin kapsamlı bir imaj kampanyasını geç kalmadan başlatması gerektiğini belirterek, “İlk adım mutlaka OHAL’in kaldırılması, demokrasi ve hukukun egemen kılınması olmalıdır” dedi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Çetin Osman Budak, yaptığı yazılı açıklamada dört önemli turizm merkezinin Ağustos ayı turizm hareketliliğini değerlendirdi. Ocak-Ağustos döneminde Antalya’da yüzde 47, İstanbul’da yüzde 25, İzmir’de yüzde 41 ve Muğla’da yüzde 42’lik gerileme ortaya çıktığını kaydeden Budak, “En büyük kayıp Antalya’da. Geçen yıl Antalya’ya 7.9 milyon turist gelirken, bu yıl 4.2 milyonda kaldı. İstanbul’da turist sayısı 8.4 milyondan 6.2 milyona geriledi. Toplamda geçen yılın 8 ayında dört önemli turizm merkezine 19.4 milyon turist gelirken, bu yıl 12.3 milyon gelmiştir. Kayıp 7 milyon 174 bindir. 7 milyonluk turist kaybı, Türk ekonomisini çok sert vuracak” dedi.
Rus uçağının düşürülmesinin ardından büyük bir kriz yaşanacağının ortaya çıktığını ve önlem alınması için uyarılarda bulunduklarını söyleyen Budak, “Turizmdeki gerileme 2014’ün sonunda belli olmuştu. Türkiye’nin imajı ile ilgili özellikle Avrupa’da ciddi sıkıntılar vardı. Uçak olayı ile birlikte 2016’da büyük bir hasar oluşacağı ortadaydı. İçinde önerilerimizin yer aldığı bir raporu yılbaşından önce dönemin bakanına ilettik. ‘Yüzde 20 kayıp olur, 2 milyon Rus turist gelir’ denilerek uyarılarımız ve önerilerimiz dikkate alınmadı. Sonuç Rus pazarında yüzde 90, Avrupa pazarında yüzde 32 kayıp. 8 ayda 7.2 milyona yaklaşan turist kaybı var. Bugün itibariyle oluşan yaklaşık 5 milyar dolarlık kayıp, çarpan etkisiyle birlikte 9 milyarlık bir açık oluşturdu. Yıl sonuna kadar daha da büyüyecek. Uyarılar dinlenmediği için fatura giderek büyüyor” şeklinde konuştu.
Küçük Oteller Derneği Kapadokya Şubesi’nin araştırmasında Kapadokya bölgesinde turizm çalışanlarının yüzde 45’inin işini kaybettiğinin ortaya çıktığını, bu oranın başta Antalya olmak üzere birçok turizm bölgesi için de geçerli olduğunu kaydeden Budak, “TBMM’de iki defa turizmi konuşalım dedik dinletemedik. Sonuçta binlerce turizm çalışanı işsiz kaldı. Binlerce esnaf kepenk kapattı. Haziran ayında işsizlik yüzde 10.2’ye çıktı. İş bulmaktan ümidini kesenler de hesaba katıldığında oran yüzde 18.1’dir. Genç nüfusta ise işsizlik yüzde 19.4’e yükseldi. Piyasada çarklar dönmüyor. Karşılıksız çek sayısı geçen yıla göre yüzde 7 artarak 526 bine, tutarı da yüzde 3 artarak 18 milyar liraya ulaşmıştır. İhracattaki daralma üreticileri vurdu” dedi.
Turizmdeki gerilemenin yol açtığı kayıplara 15 Temmuz darbe girişiminin yol açtığı tahribatın da ekleneceğini ileri süren Budak, “Yüzlerce şirkete el kondu. Bunlarla iş yapanlar da tedirgin. Ayrıca bu şirketlerin teröre bulaşmayan ortakları, alacaklıları, çalışanları perişan. Yerli ve yabancı yatırımcılar adım atmaya korkuyor. Tüm bunlar üst üste eklendiğinde Türkiye ağır bir ekonomik krize doğru sürükleniyor” diye konuştu.
“Türkiye’nin turizmde elde ettiği kazanımlar büyük bir tehditle karşı karşıya”
Türkiye’nin içinden geçtiği sürecin turizm açısından 2017’nin daha kritik bir yıl olacağını ortaya koyduğunu vurgulayan Budak, “akılcı ve acil” adımların atılmaması durumunda turizmle birlikte tüm sektörlerde ağır kayıpların yaşanabileceği uyarısında bulundu. Budak, “Türkiye turizmi 30-35 yılda önemli bir noktaya geldi. 2016 kayıp yıl oldu. 2017 için de çok büyük riskler var. Türkiye’nin turizmde elde ettiği kazanımlar büyük bir tehditle karşı karşıya. 2017’nin erken rezervasyonları Ekim ayından başlar. O nedenle acil adımların atılması gerekiyor. Umarım bu yıl uyarı ve önerilerimiz dinlenir” dedi.
Budak, acil önerilerini şöyle sıraladı:
“Olağanüstü Hal uygulamasına, KHK düzenine derhal son verilmeli, Türkiye’de demokrasi ve hukuk yeniden egemen kılınmalı. Ülkeyi yönetenler şiddet ve nefret diline son vermeli. Türkiye’nin özellikle olgunlaşmış pazar olarak adlandırılan Avrupa pazarında bozulan imajını düzeltmeye yönelik aktif ve etkin bir imaj kampanyası yürütülmeli. Tanıtım bütçesi 5 kat arttırılmalı, Avrupa’nın etkin kanallarında tanıtım ve imaj kampanyaları gerçekleştirilmeli. Avrupa pazarında tüm büyükelçiliklerin tanıtım sürecine aktif katılımı sağlanmalı. Uçak desteğinin 2017 yılı için tüm yıl boyunca verileceği yıl başından önce ilan edilmeli. Turizm iş kolunda istihdam üzerindeki yükler azaltılmalı. Turizm işletme ve yatırım belgeli işletmeler için eğlence vergisi muafiyeti ve alkollü içecekler için ÖTV iadesi sağlanmalı. Konaklama sektörü ihracatçı kapsamına alınmalı ve desteklerinden yararlandırılmalı, vergi iadesi sağlanmalı. Küçük ve orta büyüklükteki işletmelere tarımda olduğu gibi faizsiz veya düşük faizli kredi desteği sağlanmalı. İç turizmi canlandırmaya dönük kampanyalar, düşük faizli ve uzun vadede geri ödemeli tatil kredisi gibi destekler oluşturulmalı.”
