Ocak ayında gerileme yüzde 6.5 ile başladı. Şubatta yüzde 10.3’e çıktı, martta yüzde 12.8’e yükseldi ve nisanda yüzde 28.1 azaldı.
– Turizmin en yoğun ayları temmuz ile ekim arası 6 aylık dönemdir. Yıllık toplam gelirlerin ve gelen turist sayısının yüzde 70’i bu döneme ait. Dolayısıyla turizm sezonuna ait henüz elimizde veri yok. Ama her ay giderek daha büyük oranda gelmeyen turistle karşı karşıyayız. İlk dört ayda yüzde 16 gerileyen turist sayısı yılın geri kalan döneminde daha gerileyecek.
– Çoğu konuda olduğu gibi, turizmde de akşamdan sabaha sorunlar sihirli formülle çözülmüyor. Nitekim beklentiler de bu yönde olduğu için, bazı oteller sezonu hiç açmadı, bazıları bir bölümünü açık tutuyor ve buna göre eleman istihdam ediyor. Bu turizm sezonda işbaşı yapmayacak olanların sayısının 100 binleri bulacağı tahmin ediliyor.
– Yılın ilk dört ayında etkilenen asıl İstanbul’du, çünkü mevsim olarak kültür ve iş turizmi ön plandaydı. Terör asıl büyük kentleri vurdu. Bu nedenle İstanbul’daki otellerin doluluk oranı yüzde 74’ten yüzde 50.3’e düştü ve son 10 yılın en sert inişi yaşandı. İstanbul’da odabaşı gelir de geçen yılki 96.3 Euro’dan bu yıl 57.7 Euro’ya geriledi. Düşüş oranı yüzde 38.6’yı buldu.
– Yüzde 40 fiyat kırmaya karşılık otellerin doluluğu yüzde 28 azaldı. Oldukça ağır bir tablodur bu. İstanbul’da kapanan oteller yanında, yarı yarıya kapalı tutulanlar da var. Bir kat açık, bir kat kapalı. Dışarıdan bakınca yarısının kapalı olduğu pek anlaşılmıyor. İstanbul örneği, Akdeniz’in ve Güney Ege’nin yaz aylarında yaşayacağı durumun bir öncüsü gibidir.
– Bu dönemde turizmde olumlu giden gelişme ise Karadeniz ve Kuzey Ege’nin performansını sürdürmesidir.
– Söz konusu güvenlik korkusu olduğu için, siyasi ambargo olduğu için, çözüm de kolay değil. Güvenliğin sağlandığının anlaşılması ve turistin buna ikna olması zaman alıyor. Bunun için terörsüz bir dönemin geçirilmesi gerekiyor.
– Son günlerde Rusya ile ilişkileri düzeltme konusunda bir çaba olduğu açık. İstanbul Belediye Başkanı Topbaş, Moskova’ya gitti. Putin, Yunanistan’a geldiğinde Türkiye’ye yumuşama sinyalleri gönderdi. Ancak henüz somut bir gelişme yok. Rusya ile ilişkilerin düzeltilmesinin iki tarafa da büyük katkı sağlayacağı kesin. Turizm sektörünün ve bu arada Antalya’nın sorununu da önemli ölçüde çözebilir.
– Ancak siyasi ambargo kalktıktan sonra Rus turistler de, diğer Batılı turistler gibi Türkiye’ye gelmeye nazlanırlarsa yandık demektir. Yılın ilk dört ayında Rusya’dan gelen turist sayısı yüzde 67 azaldı. Ama OECD ülkelerinin toplamında da yüzde 25 düşüş meydana geldi ve bunlar arasında yüzde 50 azalma yaşanan ülkeler de var. Almanya’da yüzde 21 azaldı. Dolayısıyla soruna toplu yaklaşmak gerekiyor. Kaybettiğimiz sadece Rus turistler değil. (HT)
Abdurrahman Yıldırım-Habertürk
