Gıda fiyatları iki katına çıktı, Türkiye’de tatil yüzde 30 pahalılaştı.
ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği (AB), Ukrayna’ya saldırdığı gerekçesiyle, Rusya’ya eşi görülmemiş yaptırımlar getirdi ve yüzlerce uluslararası şirket ülkeden çekildi. Temel ürünlerin maliyetinin ve iş kaybının artmasıyla yaptırımların da Rus halkı üzerindeki etkisi hissedilmeye başladı. Ruslar, temel gıda fiyatlarının son iki haftada neredeyse iki katına yükseldiğini, teknolojik ürünlerde ise fahiş fiyat artışları yaşandığını aktardı. Türkiye’ye ortalama bir tatilin fiyatı da yüzde 30 arttı.
YEMEKLİK YAĞ, ŞEKER VE TANSİYON İLAÇLARI
Ntv’nin haberine göre Rusya’da tüketici fiyatları saldırıların ilk haftasında yüzde 2,2 arttı ve en büyük artışlar gıda ürünleri arasında yaşandı. Bazı dükkanlar, stokçuluk haberlerinin ardından temel gıda maddelerinin satışını kısıtladı. İlaç satışları yaptırımlara tabi değil ancak büyük nakliye şirketleri hizmetleri askıya aldığında bu alanda da gecikmeler yaşanıyor.
Bununla birlikte, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasından bu yana ruble düştü ve ardından birçok perakendeci fiyatları yükseltti. Moskova’nın merkezinde yaşayan Daria BBC’ye yaptığı açıklamada, “Henüz boş raf görmedim. Yiyecek yok olmayacak ama daha pahalı hale gelecek. Ne kadar pahalı olduğunu hayal bile edemiyorum ve düşünmekten bile korkuyorum” dedi.
SÜTÜN FİYATI SON İKİ HAFTADA İKİ KATINA ÇIKTI
Moskova’da yaşayan ve çalışan bir Avrupa Birliği (AB) vatandaşı olan Jan ise “20 Şubat’ta 5 bin 500 rubleye (yaklaşık 735 lira) yiyecek sipariş ettim ve şimdi aynı sepet 8 bin rubleye (920 lira) mal oluyor. Sütün fiyatı son iki haftada neredeyse iki katına çıktı” diye konuştu.
Rusya’da şeker ve tahıl fiyatları Şubat ayında bir yıl öncesine göre yaklaşık yüzde 20 daha yükseldi. Rus devlet haber ajansı Tass, bazı perakendecilerin bazı temel ürünlerdeki fiyat artışlarını yüzde 5 ile sınırlamayı kabul ettiğini duyurdu. Bazı marketler ise müşterilerin satın alabileceği un, şeker ve yağ gibi temel gıdaların miktarını kısıtlıyor.
Daria, bu duruma karşı stok yaptığını belirterek, “4 kilo kahve, 4 litre ayçiçek yağı, 4 litre zeytinyağı aldık. Ayrıca yüksek tansiyon için üç aylık bir ilaç siparişi verdik “ dedi.
RUSYA’DAKİ SON IPHONE’LAR
Öte yandan, Rusya’da bazı tüketim mallarının fiyatı büyük ölçüde arttı. Akıllı telefon ve televizyonların maliyeti yüzde 10’dan fazla, Türkiye’deki ortalama bir tatilin fiyatı ise yüzde 29 arttı. Apple, Ikea ve Nike gibi büyük markalar ise artık ürünlerini Rusya’da satmıyor.
Daria, ailesi için yeni dizüstü bilgisayarlar satın almayı düşünüyordu ve fiyatların giderek arttığını görünce satın almak için acele etti. Daria, “Şubat başında bir bilgisayar yaklaşık 70 bin rubleye (yaklaşık 9,3 bin lira) mal oluyordu ancak ayın sonunda 100 bin rubleye (11,5 bin lira) çıktı. Bu da bizim ödediğimiz miktardı. Daha sonra hepsi 140 bin rubleye (18,7 bin lira) çıktı” diye konuştu.
Teknoloji devi Apple 2 Mart’ta Rusya’daki tüm doğrudan ürün satışlarını durduracağını açıkladı. Bu nedenle birçok insan iPhone’u olmasına rağmen şarj cihazı alamadı.
Bunların yanı sıra Rusya’daki yeni otomobillerin de fiyatları arttı. Daria, “Araç servise ihtiyaç duyduğunda kullanmak üzere yedek parça satın aldık. Gözümüzün önünde neredeyse iki katına çıkmadan önce onları eski fiyatlarından satın almayı başardık” dedi.
Diğer taraftan, eşi ve iki çocuğu olan bir üniversite öğretim görevlisi olan Pavel, Moskova’daki daireleri için beyaz eşya satın almak istiyordu. Savaşın başladığı gün bazı fiyatların yaklaşık yüzde 30 arttığını gördü. Bir buzdolabı, ocak, çamaşır makinesi ve su ısıtıcısı almayı başardı ve kapanmadan sadece bir gün önce Ikea’dan bir yatak ve bir dolap sipariş etti.
MCDONALDS’IN SON ÜRÜNLERİ 10 KATI FİYATLARLA SATILIYOR
McDonald’s’ın 847 restoranını kapatması ise Rusya’da farklı bir anlam taşıyor. Fast-food zinciri 30 yıl önce Sovyetler Birliği’nde açılan ilk Batılı firmalar arasındaydı. Duyurudan birkaç saat sonra, restoranlarından yiyecekleri normal fiyatın 10 katına kadar satan Ruslardan binlerce ilan geldi. Bir mesajda, “Restoran zinciri kapanmadan hemen önce satın alınan nugget ve turtalar. Yabancı mutlulukları tatmak için son şansınız” denildi.
Ancak Rusya’nın güneybatısındaki Saratov’da yaşayan Vladimir, Batı yaptırımlarının etkisini henüz hissetmediğini söyleyerek, . “Vatniki (Kremlin destekçileri) rubledeki düşüşten etkilenmeyecek çünkü pahalı yabancı mallar almıyorlar” dedi.
İŞLETMELERİN GİDERLERİ YÜZDE 30 ARTTI
Bunların yanı sıra, Rus bankaları Swift uluslararası ödeme sisteminden kaldırıldı. Visa, Mastercard, American Express, Apple ve Google Pay Rusya’daki hizmetlerini sınırlandırdı. Rus Merkez Bankası ekonominin yüzde 8’e kadar küçülebileceğini açıkladı.
Fitness sektöründe çalışan Natasha, “Durumun işimiz üzerinde büyük etkisi oldu. Müşteri sayımız azaldı. İnsanlar bizden kulüp üyeliklerini iade etmemizi istiyor. Kira, ekipman ve temizlik maliyetlerimiz artıyor. Yaptırımlar yürürlüğe girdiğinden beri giderler ortalama yüzde 30 arttı” dedi. Natasha, ayrıca bu nedenle birçok küçük işletmenin kapanabileceğini aktardı.
Dil okulu iştelen Ekaterina ise yaptırımların şimdiden sorunlara yol açtığını söyledi. “Diğer ülkelerde tüm transfer ağları donmuş olduğu için maaşlarını ödeyemediğimiz öğretmenlerimiz var. ABD, Almanya ve Letonya’da da ücretlerini hesaplarımıza gönderemeyen öğrencilerimiz var. Bunu aşmanın yollarını bulduk ama şu anda her iş günü, yeni bir krizle mücadele ediyoruz” diyen Ekaterina, Zoom engellenirse uluslararası grup derslerini nasıl yöneteceklerinden endişe duyduklarını da sözlerine ekledi.
Son olarak, Natasha değişiklikleri kabullenmekte zorlandığını söyledi:
“Bu, hepimizi kaybolmuş ve şaşkın hissettiren tamamen yeni bir tür kriz. Sadece iş hayatında değil, kendi hayatımızda da. Gelir kaybı, yaşam standarlarından vazgeçmek zorunda kalma, sosyal medya da dahil olmak üzere bağlantıların azalması ve yurtdışında yaşayan aile ve arkadaşları görmek için seyahat edememek. Kaybettiğimiz ve henüz tam olarak anlayamadığımız birçok şey var.”
