Kocaeli Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Yüksek Lisans Öğrencisi Buse Yılmaz, Uzay Turizmi üzerine yaptığı araştırmayı GM Turizm & Yönetim Dergisi okuyucularıyla paylaştı.
Uzay Turizminin başlangıcı, geleceği ve riskleri hakkında detayları aktaran Yılmaz, gelecekte uzay Turizminin önemli bir pazar olacağını vurguladı.
Eğlence, iş veya keşif gibi amaçlar doğrultusunda dünya atmosferinin ötesine yapılan yolculukları kapsayan turizm çeşidine uzay turizmi denir. Uzay, turistik ürün çekicilik unsurları bakımından; yöresel, bölgesel ve ulusal özellik taşımamaktadır. Uzay evrensel bir çekiciliğe sahiptir.
Turistik imaj bakımından değerlendirildiğinde uzayın bir benzeri bulunmamaktadır. Turistik ürün bileşenlerinden etkinliklere bakıldığında, uzaya gitmek, yerçekimsiz bir ortamda bulunmak, dünyayı mavi bir küre olarak görmek başlı başına heyecan verici bir etkinlik olarak görülebilir. Bu durum tek başına uzay turizmine katılmanın en büyük motivasyonlarından biri olarak görülmektedir.
Ulaşılabilirlik bileşeni ise uzay turizminin önündeki en büyük engeldir. Teknolojinin ilerlemesi ile ulaşılabilirlik imkanlarının artacağı düşünülmektedir.
Uzay turizmi ile ilgili gelişmeler incelendiğinde 1954 yılında dünyanın en eski seyahat işletmelerinden biri olan Thomas Cook, ilk insanlı yapay uydunun başarılıyla fırlatılmasından üç yıl önce Ay turizmi için kayıt almaya başlamıştır. Bu tarihlerde Aya çıkmaya meraklanan turistler, bu seyahat acentası ile erken tarihli ödeme yapmak koşulu ile anlaşmalar yapmıştır (Chang ve Chern,
2016: 533). Uzaya gönderilen ilk roket 4 Ekim 1957 yılında Sputnik olmuştur (Lele, 2018).
UZAY TURİZMİNİN BAŞLAMASINA ÖNCÜLÜK TARİHİ GİRİŞİMLER VE
Yuri Alekseyeviç Gagarin Valentina Tereşkova 1969 yılında Amerikalı astronot Neil Armstrong insanlık adına dünya dışında bir toprak parçasına yani Ay’a adım atan ilk insan olarak tarihe geçmiştir (Batman,Kiper , 2021).
Uzay turizminin gelişiminin ekonomik alana taşınması itibariyle, uzay turizmi girişimlerinin gelişim şansı artmıştır. Virgin Galactic (Richard Branson), SpaceX (Elon Musk), Bigelow Aerospace (Robert Bigelow) ve Blue Origin (Jeffrey Bezos) gibi özel şirketlerin başındaki zengin girişimciler teknoloji ve altyapı sağlayarak ticari uzay uçuşları ve uzay araştırmaları için programlar düzenlenmesine ortam hazırlamışlardır. (Cohen ve Spector,2019).
- Yapılan araştırmalar ve turizmdeki gelişim, uzay turizminin gelecekteki en büyük pazarlardan biri olacağını ve niş bir pazar oluşturarak seyahat işletmelerine fırsatlar yaratacağını göstermektedir (Goehlich vd, 2013).
- Uzay turizmi şirketlerinin büyük pazarlara girmesi sebebi ile yüksek karlar elde edeceği ve bunun da uzun bir süreç içerisinde rekabeti arttıracağı ön görülmektedir. Aynı zamanda uzay turizmi ekonomik anlamda, politik anlamda ve kültürel anlamda sınırların ortadan kalkmasına da olanak tanıyacaktır (Collins 2006: 118-120).
- Uzay turizmi her ne kadar bir hayal ve rüya gibi görünse de, hizmet sektöründeki küresel rekabetin artması ve yenilikçi teknolojilerin ortaya çıkması gibi nedenlerle gezgin ve maceracı turistlerin ilgisini çekmektedir. Uzay yolculuğuna katılacak olan turistlerin, özellikleri ve potansiyeli bu sektörün gelişimi için önemlidir (Chang, 2017: 1431).
- Uzay turizmi kendine özgü özellikleri dolayısıyla kendine has sorunlara sahiptir. Özellikle niş bir turizm türü olması nedeniyle kullanacak kişiler ile ilgili hukuki problemler doğmaktadır. Uzay turizminin özgün yapısı nedeniyle yolculuk sırasında yaşanabilecekler ile birlikte kişilerin turist mi astronot mu sayılacağı problemi ortaya çıkmaktadır (Gürsel,2020).
- Uzay gezileri çok uzun geçiş sürelerini kapsadığı için kişilerde kemik ağrısı, kütle ve kas yoğunluğu (ağırlıksızlığın etkisiyle) , yoğun ses nedeniyle duyma ve dokunma duyularının devredışı kalması gibi ciddi sağlık tehditleri içermektedir (Cohen,Spector, 2019).
- Uzay turizminin ekonomik anlamda yüksek gelir düzeyindeki kitlelere hitap etmesi ve bu kitlelerin dahi uzay turizmi için almasının gerekli olduğu eğitimlerin zorluğu da göz ardı edilmemelidir.
UZAY TURİZMİNİN RİSK VE ENGELLERİ
- Uzay turizmi kendine özgü özellikleri dolayısıyla kendine has sorunlara sahiptir. Özellikle niş bir turizm türü olması nedeniyle kullanacak kişiler ile ilgili hukuki problemler doğmaktadır. Uzay turizminin özgün yapısı nedeniyle yolculuk sırasında yaşanabilecekler ile birlikte kişilerin turist mi astronot mu sayılacağı problemi ortaya çıkmaktadır (Gürsel,2020).
- Uzay gezileri çok uzun geçiş sürelerini kapsadığı için kişilerde kemik ağrısı, kütle ve kas yoğunluğu (ağırlıksızlığın etkisiyle) , yoğun ses nedeniyle duyma ve dokunma duyularının devredışı kalması gibi ciddi sağlık tehditleri içermektedir(Cohen,Spector, 2019).
- Uzay turizminin ekonomik anlamda yüksek gelir düzeyindeki kitlelere hitap etmesi ve bu kitlelerin dahi uzay turizmi için almasının gerekli olduğu eğitimlerin zorluğu da göz ardı edilmemelidir.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Uzay turizminin yapılan araştırmalar doğrultusunda, çeşitli sınırlamalara rağmen geleceğin en önemli pazarlarından biri olacağı düşünülmektedir. Yaşanan gelişmeler uzay turizminin niş bir pazar olacağı yönündedir. Yüksek maaliyetleri sebebiyle ulaşılması zor bir hedef olarak görülse de yakın gelecek için teknolojinin gelişmesi ve yatırımcıların uzay turizmine yönelik yatırımlarının artmasıyla uzay turizmine ulaşılabilirliğin ve talebin artacağına dair öngörüler mevcuttur
